هپاتیت B(بیماریهای کبدی) چیست؟

هپاتیت B(بیماریهای کبدی) چیست؟(Definition)

عامل این بیماریHBV (ویروس  هپاتیتB) میباشد که در خون ، منی، مایعات واژینال و بزاق وجود دارد و از طریق تماس جنسی ، وسایل آلوده تزریق دارو و خون انتقال می یابد. این ویروس کبد را درگیر کرده و باعث عفونت آن میشود. در بعضی از افراد عفونت کبد به صورت مزمن درآمده و سرانجام به سرطان کبد، سیروز (بیماری پیشرفته کبدی) و نارسایی کبدی منجر میگردد. زنان باردار آلوده می‌توانند از طریق جفت یا در موقع زایمان، ویروس را منتقل کنند. هپاتیتB منتقل شده از مادر به نوزاد در موقع تولد می‌تواند به دو شکل مزمن (chronic) و حاد (acute) دیده شود. مزمن یعنی دستگاه ایمنی بدن تا 6 ماه نمی‌تواند ویروس را شناسایی و نابود کند، در حالی که ویروس برای ماهها و سالها در کبد باقی مانده و به فعالیت و تکثیر ادامه می‌دهد. در بسیاری از موارد، هپاتیت ب حاد خود به خود از بین می رود. لازم به ذکر است که میتوان افراد را علیه این بیماری واکسینه کرد.

علائم (Symptoms):

شکم درد- ادرار تیره- درد عضلات و مفاصل- کاهش اشتها- حالت تهوع و استفراغ- ضعف و خستگی مفرط- زردی چشم و پوست (یرقان)- خارش و...

بسیاری از نوزادان و بچه ها که به هپاتیتB دچار می شوند هرگز این علائم را ندارند. برای بسیاری از بزرگسالان نیز به همین منوال است.

اگر شما آگاه شدید که به هپاتیتB مبتلا هستید باید برای درمان به پزشک مراجعه کنید. درمان باید بین 24 ساعت از مشاهده علائم هپاتیتB شروع شود.

علل (Causes):

١- تماس جنسی(Sexual contact) : برقراری تماس جنسی با فرد آلوده بدون استفاده از کاندوم باعث انتقال این بیماری شده زیرا از طریق خون، عرق، منی و ترشحات واژن فرد آلوده ویروس وارد بدن میشود.

٢- سرنگ تزریقی مشترک(Sharing needles): هپاتیت B به آسانی از طریق سرنگ و سوزن آلوده به خون فرد هپاتیتی، انتقال می یابد.

3- تماس با خون و مایعات بدن فرد آلوده (در کادر بهداشتی درمانگاهها و بیمارستانها)

4- خالکوبی و تاتو با وسایلی که استریل نشده اند.

 5- استفاده از وسایل شخصی مشترک مانند مسواک،تیغ، موچین، لنز تماسی و هر وسیله ای که ممکن است با خون و مایعات بدن تماس داشته باشد.

 6- انتقال از مادر به نوزاد (From mother to child): زنان باردار که به هپاتیتB مبتلا هستند می توانند این ویروس را به نوزادشان منتقل کنند. اکثراً ریسک انتقال مربوط به سه ماهۀ سوم بارداری و زمان تولد است.

عوامل زمینه ساز(Risk factors):

- داشتن رابطۀ جنسی حفاظت نشده (بدون کاندوم) با بیشتر از یک نفر

- داشتن رابطۀ جنسی حفاظت نشده با شخص مبتلا به هپاتیتB

- مبتلا بودن به بیماریهای مقاربتی مانند: سوزاک

- مردی که رابطۀ جنسی با مردان دیگر برقرار میکند

- استفاده از سوزن یا سرنگ مشترک در طول استفاده از داروهای تزریقی

- افرادی که همراه با یک شخص مبتلا به هپاتیت B زندگی میکنند

-کسانی که با فرآورده های خونی آلوده در تماس هستند

-افرادی که بطور مرتب برای بیماریهای کلیه ای همودیالیز میشوندو نارسایی کلیه مرحله پایانی دارند

- مسافرت به مناطقی که میزان ابتلا به هپاتیتB در آنجا زیاد است مانند آفریقا، آسیای مرکزی و جنوب شرقی و اروپای شرقی

عوارض (Complications):

مشکلات کبدی نظیر:

- سیروز ( زخم کبد)(cirrhosis)- سرطان کبد- نارسایی کبدی- هپاتیتD- مشکلات کلیوی- تورم رگهای خونی- اختلالات گوارشی و...

تست ها و تشخیص ها(Tests and diagnosis):

اولین راه تشخیص استفاده از آزمایش خون است که آنتی ژنها و آنتی بادیهایی که بوسیله دستگاه ایمنی در مقابل ویروس ساخته می‌شود را مشخص می‌کند. آزمایشهای ضروری برای تشخیص آلودگی ، تشخیص آنتی ژن HBSAg (آنتی ژن سطحی B) و دو آنتی بادی HBS ( آنتی بادی مربوط به آنتی ژن سطحی) و آنتی بادی HBC           ( آنتی بادی مربوط به آنتی ژن مرکزیB) می‌باشد.

آزمایش با ویروس HBV:بوسیله آزمایش بار ویروسی می‌توان تعداد ویروس را در خون مشخص کرد. اگر بار ویروسی بیشتر از صد هزار نمونه در میلی‌لیتر باشد نشان دهنده فعالیت ویروس در کبد است. وقتی بار ویروس از این مقدار بالاتر رود و آنزیمهای کبدی نیز افزایش یابد درمان باید شروع شود. اگر تعداد کمتر از این مقدار باشد و HBe Anti مثبت و HBeAg منفی باشد باید دستگاه ایمنی را کنترل کرد. در این حال نیز ویروس می‌تواند منتقل شود.

آزمایش آنزیمی کبدی: میزان آنزیمهای کبد مانند آلانین آمینو ترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST) را مشخص می‌کند. افزایش این آنزیمها نشانه آسیب کبد است. در هپاتیت حاد این آنزیمها افزایش می یابد ولی موقتی است و به ندرت مشکلات دراز مدت کبدی بوجود می‌آورد. در هپاتیت مزمن مقدار ALT کبد به شکل دوره‌ای یا دائمی افزایش می‌یابد و خطر آسیبهای کبدی دراز مدت را به دنبال دارد.

بیوپسی کبد (نمونه گیری از بافت کبد برای تعیین میزان آسیبی که به کبد وارد شده است):در صورت آزمایش مثبت هپاتیتB و افزایش آنزیمها، میزان آسیب کبدی مشخص نمی گردد. این امر تنها از طریق بیوپسی کبد امکانپذیر است. بیوپسی برای افرادی که بار ویروسی خیلی بالاتر از صد هزار دارند و آنزیمهای کبد در آنها افزایش پیدا کرده است استفاده می‌شود.

سطح DNA ویروس:نقش بالا بودن سطح DNA ویروس در ایجاد سیروز و کارسینوم کبدی ثابت شده است. در حالی‌که این ارتباط در مورد وضعیت HBeAg و سطح بالای ALT به اثبات نرسیده است. اگر میزان سطح سرمی DNA بیش از  IU/ml 2000 باشد خطر ایجاد سرطان کبد(HCC) بسیار زیاد می‌‌شود. اگرچه با تعداد کم ویروس هم HCC دیده شده است. بنابراین در درمان هپاتیت باید سعی شود که بار ویروسی به حداقل ممکن برسد تا شانس ابتلا به سرطان کبد کم شود.

درمان و داروها (Treatments and drugs):

درمان هپاتیتB حاد:

فرد مبتلا به نوع حاد بیماری احتیاج به درمان ندارد و می‌تواند با استراحت و قرصهای ایبوپروفن و نوشیدن مایعات بیماری را تحت نظر قرار دهد.

درمان هپاتیتB مزمن:

- داروهای ضد ویروسی:به علت فعالیت تکثیر شونده ویروس و نیز احتمال شروع روند تخریبی کبد توصیه می شوند. در واقع دریافت داروهای ضدویروسی در موارد مزمن هپاتیت B بستگی به حضور آنتی ژن سطحی ویروس هپاتیت (HBSAg)، مقدار DNA این ویروس و نیز میزان آنزیمهای کبدی در خون دارد. داروهای ضدویروسی که مورد استفاده قرار می‌گیرند:اینترفرون‌ها مانند interferon alfa-2b و pegylated interferon alfa -2a.

مهارکنندة آنزیم نوکلئوزید ترانس کریپتاز معکوس (NRTIS) مانند adefovir, lamivudine, and entecavir

- پیوند کبد: بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن که مبتلا به آسیب کبدی جدی شده اند است ممکن است نیاز به پیوند کبد داشته باشند. در طول پیوند، جراح کبد آسیب دیده را خارج کرده و به جای آن کبدی سالم را پیوند می زند. بیشتر کبدهای پیوند زده شده از افرادی هستند که مرگ مغزی شده اند  و کبد آنها را اهدا کرده اند. (پیوند کبد در ایران فعلاً در شهرهای شیراز و تهران صورت میگیرد.

شیوه زندگی و راه علاج خانگی(Lifestyle and home remedies):

- احتیاط جهت داشتن سکس سالم تر: برای این منظور در هر بار سکس از کاندومی جدید استفاده شود و استفاده از کاندوم خطر ابتلا به هپاتیتB را از بین نمی برد بلکه ریسک آنرا کاهش میدهد. ضمناً فرد مبتلا بایستی شریک جنسی خود را در جریان بگذارد تا آزمایشات و مراقبتهای درمانی صورت گیرد.

- اطلاع به پزشک در صورت حامله شدن فرد مبتلا به هپاتیتBجهت انجام درمانهای لازم قبل از تولد کودک

- ممنوعیت اهدای خون یا بخشهای دیگر برای بیمار به علت جلوگیری از گسترش ویروس

- عدم استفاده از سرنگ، سوزن، تیغ یا مسواک مشترک

- اجتناب از مصرف الکل

- ورزش کردن و در عین حال خودداری از فعالیت بدنی شدید

- مصرف میوه و سبزیجات

پیشگیری (Prevention):

1- دریافت واکسیناسیون هپاتیتB در این افراد: همۀ نوزادان تازه به دنیا آمده، همۀ نوجوانان و بچه هائی که از زمان تولد واکسیناسیون نشده اند، کسانی که بیماریهای مقاربتی داشته اند، کادر بهداشتی و کسانی که با فرآورده های خونی سروکار دارند، مردان هم جنس باز و کسانی که چندین شریک جنسی دارند، افراد مبتلا به ناراحتی کبدی یا کلیوی، افراد معتاد، افرادی که با شخصی که هپاتیتB دارد زندگی میکنند، کسانی که شریک جنسیشان هپاتیتB دارد، کسانی که به جاهائی سفر می کنند که میزان عفونت هپاتیتB بالاست و افرادی که ایدز دارند. واکسیناسیون طی سه مرحله و در یک دورۀ شش ماهه انجام می گیرد. در حال حاضر طبق برنامه واکسیناسیون همگانی در ایران واکس هپاتیتB در سه نوبت: بدو تولد، 2 ماهگی، 6 ماهگی تزریق میشود.

2- اجتناب از تماسهای جنسی حفاظت نشده و اطمینان از اینکه شریک جنسی تان مبتلا به هپاتیتB و بیماریهای آمیزشی نیست.

 3- خودداری از مصرف مواد مخدر

4- پرهیز از حجامت، خال‌کوبی، سوراخ‌کردن گوش و طب سوزنی با روش‌های غیربهداشتی و استریل نشده

5- اعمال قوانین بهداشتى و رعایت اصول استریل کردن در مراکز درمانى و بهداشتى و مراکز دیگرى که میتوانند موجب سرایت بیمارى شوند.

پیش آگهی(Prognosis):

این بیماری در صورتی که فرد با تشخیص و درمان به موقع دچار آسیبهای کبدی جدی نشده باشد پیش آگهی خوبی دارد و پیش آگهی در کودکان نسبت به بزرگسالان بدتر است چون احتمال بروز بیماری مزمن کبدی در کودکان مبتلا بیشتر میباشد. در صورت بهبودی به احتمال زیاد فرد در برابر ابتلای مجدد ایمن خواهد بود.

مطالب علمی این راهنما ازPUBMD,WEBMD, MAYOCLINIC با تجربیات 30 سالۀ پزشکی توسط بهترین متخصصان امریکایی بالغ بر 3500 متخصص در ایالت (Arizona)آریزونا، (Florida) فلوریدا، (Minnesota) مینسوتا در سال 2011تهیه شده است.

بیماریهای کبدی

 (شماره 25)

دکتر کرباسی

بورد تخصصی اعصاب و روان و استاد دانشگاه

مشکلات جنسی     ،    اعتیاد

چهارراه -جنب بازار علی- پاساژ ولیعصر (عج)

طبقه فوقانی واحد  2

4 الی 10 شب

تلفن: [phone]

همراه: [phone]

آدرس اینترنتی:drkarbasi32.blogfa.com