دکتر حسن کرباسی آرانی متخصص اعصاب و روان (روانپزشک)
دکتر حسن کرباسی آرانی بورد تخصصی اعصاب و روان (روانپزشک) ومشکلات جنسی و مشاورهدکتر حسن کرباسی آرانی متخصص اعصاب و روان (روانپزشک)
دکتر حسن کرباسی آرانی بورد تخصصی اعصاب و روان (روانپزشک) ومشکلات جنسی و مشاورهتعریف سردرد خوشه ای
تعریف سردرد خوشه ای (Definition of cluster headache):
سردرد خوشه ای یکی از دردناک ترین سردردها است. ویژگی برجستۀ آن، این است که حملات به شیوۀ چرخه ای یا خوشه ای اتفاق می افتد. حملات مکرر سردردهای خوشه ای ممکن است هفته ها و ماه ها طول بکشد و معمولاً موقعی که کاملاً متوقف شد فرد مبتلا در آن سال دیگر سردرد نخواهد داشت.
خوشبختانه، این نوع سردرد خیلی نادر است و تهدید کنندۀ زندگی نیست. درمانها کمک می کنند تا حملات کوتاه تر شوند و از شدت آن می کاهند.
علائم(Symptoms):
سردرد خوشه ای به سرعت و ناگهانی فرد را دچار می کند و معمولاً بدون هشدار است.
1- درد مشقت بار و آزار دهنده که عموماً در چشم یا اطراف آن بوجود می آید، اما ممکن است درد به بخش های دیگر صورت، سر، گردن و شانه ها نیز منتقل شود.
2- سردرد یکطرفه
3- بی قراری
4- ریزش اشک از چشم مبتلا
5- قرمزی چشم مبتلا
6- آبریزش بینی در یک طرف
7- تورم دور چشم در طرفی که سر، درد میکند
8- کاهش اندازه مردمک چشم (Muses)
9- افتادگی پلک
سردردهای خوشه ای اغلب سوزنده و رسوخ کننده است. مبتلایان میگویند که درد این نوع سردرد مانند سیخ داغی است که در چشمانشان فرو برده می شود و یا اینکه چشمانشان میخواهد از حدقه بیرون بزند. کسانی که این نوع سردردها را دارند بی تاب و بی قرار به نظر می رسند و ترجیح می دهند که قدم بزنند یا بنشینند و پشت و جلوشان را حرکت دهند تا این حملات آرام شود.
بعضی از علائم میگرن شامل تهوع، حساسیت به نور، صدا و بو، ممکن است با سردرد خوشه ای اتفاق افتد.
- نکته قابل توجه اینکه، سردرد خوشه ای با استراحت بدتر و با حرکت بهتر میشود در حالیکه سردرد میگرنی و عصبی با سکوت و استراحت بهتر و با فعالیت بدتر میشود.
مشخصات سردردهای خوشه ای (Cluster period characteristics):
- سردردهای خوشه ای معمولاً از یک تا 12 هفته طول می کشند.
- سردردها معمولاً هر روز و بعضی اوقات چندین بار در روز اتفاق می افتد.
- یک حمله ممکن است از 15 دقیقه تا 3 ساعت طول بکشد.
- حمله ها اغلب در همان زمان روزهای قبلی اتفاق می افتد.
- اکثریت حمله ها بین ساعات 9 صبح و 9 شب رخ می دهد.
- سردردها معمولاً همانطوری که ناگهانی شروع میشوند بطور ناگهانی هم خاتمه می یابند و شدت درد به سرعت کاهش پیدا میکند. بعد ازحمله ها، اکثر مبتلایان کاملاً از درد رهایی پیدا می کنند اما خسته هستند.
علل بیماری (Causes):
علت دقیق سردردهای خوشه ای ناشناخته است. حملات خوشه ای معمولاً با نظم و با قاعده سرِ ساعت روزهای پیشین رخ میدهند، و دورۀ آن اغلب فصلی اتفاق می افتد. با توجه به اینکه در انسانها، ساعت بیولوژیکی در هیپوتالاموس و در مرکز مغز قرار دارد، ناهنجاری هایی در هیپوتالاموس مغز ممکن است در بروز سردردهای خوشه ای نقش داشته باشد.
هورمون ها(Hormones): مانند ملاتونین و کورتیزول وگیرنده های عصبی در ایجاد سردرد مؤثرند. تغییرات در سطح سروتونین نیز نقش بسزائی دارد.
عوامل خطرزا (Risk factors):
1- مرد بودن(Being a men): مردان نسبت به زنان بیشتر به سردردهای خوشه ای دچار می شوند.
2- بزرگسال بودن(Being an adult): بیشتر افرادی که سردردهای خوشه ای دارند بعد از سن 20سالگی به این نوع اختلال دچار میشوند.
3- سیاه پوست بودن(Being black): سیاه پوستان بیشتر از سفیدپوستان سردردهای خوشه ای را تجربه می کنند.
4- سیگاری بودن(Smoking): بیشتر افرادی که دچار حملات سردردهای خوشه ای می شوند سیگاری هستند.
5- نوشیدن الکل(Drinking alcohol): الکل می تواند تشدید کننده حملات سردرد خوشه ای در افرادی که ریسک این سردردها در آنها وجود دارد باشد.
6- وراثت یا سابقۀ خانوادگی(A family history): اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر دچار سردردخوشه ای باشند، شخص ممکن است ریسک بیشتری برای ابتلا به این سردرد داشته باشد.
آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک:
(Preparing for your appointment)
1- هر نشانه ای که تجربه کردیم را یادداشت کنیم: یادداشت طول مدت سردرد و اینکه موقع بروز سردرد، چه اقدامی انجام داده ایم نیز اهمیت دارد.
2- سؤالاتی که میخواهیم از دکتر بپرسیم را نیز یادداشت کنیم. بعضی از سؤالات مهم و اساسی که باید از دکتر پرسیده شود شامل موارد زیر است:
- علت اصلی این علائم چیست؟
- علت ممکن دیگری برای این علائم وجود دارد؟
- چه نوع آزمایش هایی نیاز هست که انجام دهم؟ این نوع آزمایش ها از چه چیزهای جلوگیری می کنند؟
- وضعیتم حاد یا مزمن است؟
- چه درمان هایی قابل دسترس است؟ شما چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟
- چه نوع درمان های جایگزین دیگری را پیشنهاد می کنید؟
- چه نوع محدودیت هایی برای من وجود دارد؟
- آیا نیاز به متخصص هست یا خیر؟
- داروهای که تجویز می کنید چه نوع عوارضی دارند؟
- آیا بروشوری در این باره وجود دارد که من با خودم به خانه ببرم؟ چه وب سایتی در این مورد را پیشنهاد می کنید؟
آزمایش ها و تشخیص ها(Tests and diagnosis):
1- در درجۀ اول گرفتن شرح حال از بیمار به تشخیص کمک می کند.
2-آزمایشات تصویری(Imaging tests): مانند سی تی اسکن(CT) و اِم آر آی (MRI) در بعضی موارد لازم است.
درمان و داروها(Treatments and drugs):
درمانها توسط پزشک اعصاب و روان یا مغز و اعصاب صورت می گیرد.
درمانهای حاد(Acute treatments):
1- اکسیژن(Oxygen): تنفس کردن 100 درصد اکسیژن بوسیلۀ ماسک در حدود 7 تا 10 لیتر در دقیقه میتواند برای رهایی از درد مؤثر واقع شود. این کار روشی سالم و ارزان است که 15 دقیقه بعد اثرش را می بینید.
2- سوما تریپتان (Soma Triptans): که به صورت تزریقی و اسپری و قرص وجود دارد. اگر شما فشار خون بالای غیرقابل کنترل یا بیماریهای قلبی ایسکمیک دارید این دارو توصیه نمی شود.
شیوه زندگی و راه علاج خانگی (Lifestyle and home remedies):
- برنامۀ خواب منظمی داشته باشید.
- از خوردن الکل اجتناب کنید.
- از مواجه شدن با بنزین و رنگ های روغنی و حلال ها بپرهیزید.
- در ارتفاعات و بلندی ها محتاط و هشیار باشید.
- سیگار نکشید چون نیکوتین موجود در آن سردرد را بدتر میکند.
- از نیترات ها مانند گوشت های دودی شده و کنسروها و بعضی از داروها مانند نیتروگلیسیرین که حاوی نیترات است بپرهیزید.
- تمدد اعصاب یا relaxation نیز می تواند در کاهش سردردخوشه ای موثر باشد. چشمانتان را ببندید و چند دقیقه به هیچ چیز فکر نکنید.
- 10 بار نفس عمیق کشیده و به مدت 3 تا 5 ثانیه نفس را نگه داشته و آنگاه به آرامی بیرون دهید. این کار سبب اکسیژن رسانی به ریه ها و جریان خون مغز شده باعث افزایش حافظه و کاهش استرس می گردد. این عمل را روزی 2 تا 3بار انجام دهید.
پیگیری کردن سردردها (Headache tracking):
پیگیری کردن سردرد مهم است. سعی کنید به دنبال مطالب علمی بروید که در مورد بیماریتان توضیح داده است.
درمانهای جایگزین (Alternative medicine):
استفاده از مکمل هایی مانند ملاتونین ممکن است سردرد خوشه ای را کم کند.
پیشگیری(Prevention):
نمی توانید از وقوع سردرد خوشه ای جلوگیری کنید. پرهیز از استرس و پرخاشگری ، الکل، سیگار و نیترات ها می تواند دفعات تکرار شدن را کم کند. مولف: دکتر حسن کرباسی -نیمه دوم سال 1392
منابع: PUBMD,WEBMD, MAYOCLINIC
سردرد خوشه ای
پیشگیری و درمان سردرد خوشه ای
(شماره 29)
کلینیک دکتر کرباسی
متخصص اعصاب و روان
مشکلات جنسی اعتیاد
چهارراه -جنب بازار علی- پاساژ ولیعصر (عج)
4 الی 10 شب
تلفن: 55464242-55456164-
همراه: 09131622363
آدرس اینترنتی:drkarbasi32.blogfa.com
تعریف سردرد خوشه ای (Definition of cluster headache):
سردرد خوشه ای یکی از دردناک ترین سردردها است. ویژگی برجستۀ آن، این است که حملات به شیوۀ چرخه ای یا خوشه ای اتفاق می افتد. حملات مکرر سردردهای خوشه ای ممکن است هفته ها و ماه ها طول بکشد و معمولاً موقعی که کاملاً متوقف شد فرد مبتلا در آن سال دیگر سردرد نخواهد داشت.
خوشبختانه، این نوع سردرد خیلی نادر است و تهدید کنندۀ زندگی نیست. درمانها کمک می کنند تا حملات کوتاه تر شوند و از شدت آن می کاهند.
علائم(Symptoms):
سردرد خوشه ای به سرعت و ناگهانی فرد را دچار می کند و معمولاً بدون هشدار است.
1- درد مشقت بار و آزار دهنده که عموماً در چشم یا اطراف آن بوجود می آید، اما ممکن است درد به بخش های دیگر صورت، سر، گردن و شانه ها نیز منتقل شود.
2- سردرد یکطرفه
3- بی قراری
4- ریزش اشک از چشم مبتلا
5- قرمزی چشم مبتلا
6- آبریزش بینی در یک طرف
7- تورم دور چشم در طرفی که سر، درد میکند
8- کاهش اندازه مردمک چشم (Muses)
9- افتادگی پلک
سردردهای خوشه ای اغلب سوزنده و رسوخ کننده است. مبتلایان میگویند که درد این نوع سردرد مانند سیخ داغی است که در چشمانشان فرو برده می شود و یا اینکه چشمانشان میخواهد از حدقه بیرون بزند. کسانی که این نوع سردردها را دارند بی تاب و بی قرار به نظر می رسند و ترجیح می دهند که قدم بزنند یا بنشینند و پشت و جلوشان را حرکت دهند تا این حملات آرام شود.
بعضی از علائم میگرن شامل تهوع، حساسیت به نور، صدا و بو، ممکن است با سردرد خوشه ای اتفاق افتد.
- نکته قابل توجه اینکه، سردرد خوشه ای با استراحت بدتر و با حرکت بهتر میشود در حالیکه سردرد میگرنی و عصبی با سکوت و استراحت بهتر و با فعالیت بدتر میشود.
مشخصات سردردهای خوشه ای (Cluster period characteristics):
- سردردهای خوشه ای معمولاً از یک تا 12 هفته طول می کشند.
- سردردها معمولاً هر روز و بعضی اوقات چندین بار در روز اتفاق می افتد.
- یک حمله ممکن است از 15 دقیقه تا 3 ساعت طول بکشد.
- حمله ها اغلب در همان زمان روزهای قبلی اتفاق می افتد.
- اکثریت حمله ها بین ساعات 9 صبح و 9 شب رخ می دهد.
- سردردها معمولاً همانطوری که ناگهانی شروع میشوند بطور ناگهانی هم خاتمه می یابند و شدت درد به سرعت کاهش پیدا میکند. بعد ازحمله ها، اکثر مبتلایان کاملاً از درد رهایی پیدا می کنند اما خسته هستند.
علل بیماری (Causes):
علت دقیق سردردهای خوشه ای ناشناخته است. حملات خوشه ای معمولاً با نظم و با قاعده سرِ ساعت روزهای پیشین رخ میدهند، و دورۀ آن اغلب فصلی اتفاق می افتد. با توجه به اینکه در انسانها، ساعت بیولوژیکی در هیپوتالاموس و در مرکز مغز قرار دارد، ناهنجاری هایی در هیپوتالاموس مغز ممکن است در بروز سردردهای خوشه ای نقش داشته باشد.
هورمون ها(Hormones): مانند ملاتونین و کورتیزول وگیرنده های عصبی در ایجاد سردرد مؤثرند. تغییرات در سطح سروتونین نیز نقش بسزائی دارد.
عوامل خطرزا (Risk factors):
1- مرد بودن(Being a men): مردان نسبت به زنان بیشتر به سردردهای خوشه ای دچار می شوند.
2- بزرگسال بودن(Being an adult): بیشتر افرادی که سردردهای خوشه ای دارند بعد از سن 20سالگی به این نوع اختلال دچار میشوند.
3- سیاه پوست بودن(Being black): سیاه پوستان بیشتر از سفیدپوستان سردردهای خوشه ای را تجربه می کنند.
4- سیگاری بودن(Smoking): بیشتر افرادی که دچار حملات سردردهای خوشه ای می شوند سیگاری هستند.
5- نوشیدن الکل(Drinking alcohol): الکل می تواند تشدید کننده حملات سردرد خوشه ای در افرادی که ریسک این سردردها در آنها وجود دارد باشد.
6- وراثت یا سابقۀ خانوادگی(A family history): اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر دچار سردردخوشه ای باشند، شخص ممکن است ریسک بیشتری برای ابتلا به این سردرد داشته باشد.
آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک:
(Preparing for your appointment)
1- هر نشانه ای که تجربه کردیم را یادداشت کنیم: یادداشت طول مدت سردرد و اینکه موقع بروز سردرد، چه اقدامی انجام داده ایم نیز اهمیت دارد.
2- سؤالاتی که میخواهیم از دکتر بپرسیم را نیز یادداشت کنیم. بعضی از سؤالات مهم و اساسی که باید از دکتر پرسیده شود شامل موارد زیر است:
- علت اصلی این علائم چیست؟
- علت ممکن دیگری برای این علائم وجود دارد؟
- چه نوع آزمایش هایی نیاز هست که انجام دهم؟ این نوع آزمایش ها از چه چیزهای جلوگیری می کنند؟
- وضعیتم حاد یا مزمن است؟
- چه درمان هایی قابل دسترس است؟ شما چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟
- چه نوع درمان های جایگزین دیگری را پیشنهاد می کنید؟
- چه نوع محدودیت هایی برای من وجود دارد؟
- آیا نیاز به متخصص هست یا خیر؟
- داروهای که تجویز می کنید چه نوع عوارضی دارند؟
- آیا بروشوری در این باره وجود دارد که من با خودم به خانه ببرم؟ چه وب سایتی در این مورد را پیشنهاد می کنید؟
آزمایش ها و تشخیص ها(Tests and diagnosis):
1- در درجۀ اول گرفتن شرح حال از بیمار به تشخیص کمک می کند.
2-آزمایشات تصویری(Imaging tests): مانند سی تی اسکن(CT) و اِم آر آی (MRI) در بعضی موارد لازم است.
درمان و داروها(Treatments and drugs):
درمانها توسط پزشک اعصاب و روان یا مغز و اعصاب صورت می گیرد.
درمانهای حاد(Acute treatments):
1- اکسیژن(Oxygen): تنفس کردن 100 درصد اکسیژن بوسیلۀ ماسک در حدود 7 تا 10 لیتر در دقیقه میتواند برای رهایی از درد مؤثر واقع شود. این کار روشی سالم و ارزان است که 15 دقیقه بعد اثرش را می بینید.
2- سوما تریپتان (Soma Triptans): که به صورت تزریقی و اسپری و قرص وجود دارد. اگر شما فشار خون بالای غیرقابل کنترل یا بیماریهای قلبی ایسکمیک دارید این دارو توصیه نمی شود.
شیوه زندگی و راه علاج خانگی (Lifestyle and home remedies):
- برنامۀ خواب منظمی داشته باشید.
- از خوردن الکل اجتناب کنید.
- از مواجه شدن با بنزین و رنگ های روغنی و حلال ها بپرهیزید.
- در ارتفاعات و بلندی ها محتاط و هشیار باشید.
- سیگار نکشید چون نیکوتین موجود در آن سردرد را بدتر میکند.
- از نیترات ها مانند گوشت های دودی شده و کنسروها و بعضی از داروها مانند نیتروگلیسیرین که حاوی نیترات است بپرهیزید.
- تمدد اعصاب یا relaxation نیز می تواند در کاهش سردردخوشه ای موثر باشد. چشمانتان را ببندید و چند دقیقه به هیچ چیز فکر نکنید.
- 10 بار نفس عمیق کشیده و به مدت 3 تا 5 ثانیه نفس را نگه داشته و آنگاه به آرامی بیرون دهید. این کار سبب اکسیژن رسانی به ریه ها و جریان خون مغز شده باعث افزایش حافظه و کاهش استرس می گردد. این عمل را روزی 2 تا 3بار انجام دهید.
پیگیری کردن سردردها (Headache tracking):
پیگیری کردن سردرد مهم است. سعی کنید به دنبال مطالب علمی بروید که در مورد بیماریتان توضیح داده است.
درمانهای جایگزین (Alternative medicine):
استفاده از مکمل هایی مانند ملاتونین ممکن است سردرد خوشه ای را کم کند.
پیشگیری(Prevention):
نمی توانید از وقوع سردرد خوشه ای جلوگیری کنید. پرهیز از استرس و پرخاشگری ، الکل، سیگار و نیترات ها می تواند دفعات تکرار شدن را کم کند. مولف: دکتر حسن کرباسی -نیمه دوم سال 1392
منابع: PUBMD,WEBMD, MAYOCLINIC
سردرد خوشه ای
پیشگیری و درمان سردرد خوشه ای
(شماره 29)
کلینیک دکتر کرباسی
متخصص اعصاب و روان
مشکلات جنسی اعتیاد
چهارراه -جنب بازار علی- پاساژ ولیعصر (عج)
4 الی 10 شب
تلفن: 55464242-55456164-031
همراه: 09131622363
آدرس اینترنتی:drkarbasi32.blogfa.com
