در دوران بارداری لیوان آب نباید از دسترس مادر دور بماند
مادر، جنین یک جرعه آب
در علم تغذیه آب در گروه مواد غذایی قرار نمی گیرد؛ چون کالری ندارد اما یکی از شرط های سلامت و حفظ تندرستی بدن، نوشیدن آب کافی است. این توصیه متخصصان تغذیه را شنیده اید که هر فرد باید روزانه حدود هشت لیوان آب بنوشد، اما می دانید در دوران بارداری بدن به آب بیشتری نیاز دارد؟ چرا آب برای همه افراد به خصوص زنان باردار تا این حد مهم است؟ پاسخ آن این چند نکته مهم است:
هضم بهتر: آب به سیال شدن بیشتر مواد غذایی کمک می کند. به همین دلیل باعث هضم بهتر غذاها و جذب مواد مغذی می شود.
خون: آب یکی از مواد تشکیل دهنده خون است؛ بنابراین وضعیت سلامت خون در دوران بارداری از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
عملکرد مفصل ها: نوشیدن آب کافی به نرم شدن و عملکرد بهتر مفاصل و اعضای داخلی بدن کمک میکند.
دماسنج: آب روی تنظیم دمای بدن مؤثر است.
دفع مواد زائد: آن چه برای بدن مناسب نیست یعنی سموم و مواد زائد ناشی از متابولیسم بدن همراه آب دفع می شود.
برای فضای اطراف جنین: آب برای تولید پلاسما هم ضروری است و به تأمین مایع اطراف جنین کمک میکند.
تأمین غذای جنین: آب مواد غذایی و اکسیژن مورد نیاز را راحت تر به جنین می رساند.
چقدر آب بنوشیم؟
زنان در دوران بارداری و در دوره ای که به فرزندشان شیر می دهند، جزو گروه هایی محسوب می شوند که روزانه به آب بیشتری نیاز دارند. به خصوص در دوران شیردهی باید آب بیشتری به بدن برسد. پزشکان توصیه می کنند زنان باردار روزانه در حدود 10 فنجان (3/2 لیتر) آب بنوشند. این نیاز در زنانی که به فرزندشان شیر میدهند به 13 فنجان در روز (1/3 لیتر) می رسد. نوشیدن آب کافی مانع از بروز مشکل هایی مانند سردردهای دوران بارداری، یبوست، دردهای ناحیه شکم، سوزش معده، حالت تهوع و عفونت های ادراری می شود. علاوه بر اینکه خطر ابتلا به مشکل «بواسیر» یا هموروئید را نیز از بین می برد. به این دلیل که با نوشیدن آب کافی خطر ابتلا به یبوست نیز به طور چشمگیری کاهش می یابد.
زیاده روی ممنوع:
درست که نوشیدن آب سالم و کافی در دوران بارداری به شدت توصیه میشود؛ اما بهتر است که زیاده روی نکنید. در صورتی که زنان باردار روزانه بیش از 10 فنجان آب مصرف کنند به مشکلی دچار می شوند که در آن غلظت نمک های خون تغییر پیدا کرده و از حالت طبیعی خارج میشود. در نتیجه ممکن است حالت تهوع، سردرد و استفراغ را تجربه کنند. پس دقت کنید و به اندازه کافی آب بنوشید.
نشانه شناسی:
علاوه بر احساس تشنگی، یکی دیگر از علائمی که از کم آبی بدن حکایت میکند، تیره شدن رنگ ادرار یعنی زرد شدن رنگ ادرار است. در چنین شرایطی معلوم می شود که به آب بیشتری نیاز دارید تا رنگ ادرار شما بی رنگ باشد. اگر می بینید که نوشیدن آب زیاد برای شما دشوار است، از میوه یا سبزی ها کمک بگیرید و با استفاده از آنها آب را طعم دار کنید؛ مثلاً می توانید آب را با کمک لیموی تازه، رازیانه، هل یا سایر سبزیهای معطر، طعم دار کنید تا آن را راحت تر بنوشید.
خطرات کم آبی:
کم آبی در دوران بارداری با خطراتی همراه است. در چنین شرایطی هورمون های بدن تغییر می کند. کم آبی در سه ماهه سوم بارداری بیشتر اهمیت دارد و حتی ممکن است باعث زایمان زودرس شود؛ بنابراین زنان باردار باید در اواخر دوران بارداری به این نکته مهم کاملاً توجه کنند و نشانه های کم آبی بدن را جدی بگیرند. معمولاً کم آبی با نشانه هایی مانند سردرد، حالت تهوع، انقباض عضله ها و سرگیجه همراه می شود. گاهی حتی زایمان زودرس می تواند نشانه ای از کم آبی بدن باشد.
آب سالم کدام است؟
نکته دیگری که زنان باردار باید به آن توجه کنند مصرف آب سالم است. برای اینکه از سلامت آب آشامیدنی مصرفی تان مطمئن شوید بهتر است بدانید آب سالم به آبی گفته می شود که اثری از آلودگی میکروبی در آن وجود نداشته و املاح آن در حد استاندارد باشند. منیزیم، کلسیم و فلوئور از جمله املاح موجود در آب هستند. در واقع وجود املاح معدنی برای سلامت بدن ما ضروری هستند اما املاح بیش از حد به بدن آسیب میرسانند؛ تشخیص سلامت آب از لحاظ وجود میکروب کار ساده ای نیست و باید در آزمایشگاه ها انجام شود. اگر آب آشامیدنی با آب فاضلاب در تماس باشد یک نوع باکتری به نام «اشرشیاکلی یا ای کلای» در آن دیده میشود. مصرف این آب ناسالم با ناراحتی های گوارشی و اسهال همراه است؛ بنابراین یکی از شاخص های سلامت آب این است که از وجود این باکتری به دور باشید. به هر حال ما فقط میتوانیم نشانه های ظاهری سلامت آب را تشخیص دهیم که باید زلال، شفاف و بدون بو و مزه باشد. میتوان گفت بهترین نوع آب، آب شهری است؛ در صورتی که اخطاری مبنی بر عدم سلامت آن نشنیده باشیم اما در فصل هایی از سال مانند اوایل بهار، تابستان و اوایل پاییز که ممکن است آب ناسالم باشد، بهتر است با مشورت متخصص تغذیه، از آب سالمتر که توصیه میکند، استفاده کنیم.
10 نکته آبکی
گاهی اوقات ممکن است به قدری درگیر دغدغه های زندگی شوید که نوشیدن آب کافی را فراموش کنید. اگر می خواهید از بابت تأمین آب مورد نیاز بدن آسوده خاطر شوید این نکته ها را به خاطر بسپارید.
1. آب نوشی از صبح: از خواب که بیدار می شوید به جای مصرف نوشیدنی های کافئین دار مانند چای و قهوه، 4 لیوان معادل یک لیتر آب بخورید. می توانید آب گرم داخل کتری را همراه با مقدار لیموی تازه کنار دستتان بگذارید. به این ترتیب نوشیدن آب را فراموش نخواهید کرد. از طرفی هم آب نوشیده اید و هم از فوائد لیموی تازه بهره مند می شوید. 45 دقیقه بعد صبحانه صرف نمائید. آب را بلافاصله قبل از غذا و وسط غذا و یا آخر غذا نخورید زیرا باعث بزرگی شکم می گردد. وقتی آب می نوشید 45 دقیقه صبر کنید و آنگاه غذا یا مواد دیگر میل نمائید.
2. پس از اجابت مزاج: هر بار که از دستشویی بیرون می آیید بلافاصله به آشپزخانه بروید و آب بخورید تا آب از دست رفته بدنتان جبران شود. (دو لیوان آب250cc)
3. نوشیدنی آخر شب: قبل از خواب هم مصرف یک تا دو لیوان آب فراموش نشود.
4. قبل از تشنگی: نگذارید تشنه شوید و بعد آب بنوشید. قبل از اینکه احساس تشنگی سراغتان بیاید آب بنوشید. تشنگی نشانه این است که بدن شما دچار کم آبی شده است و این پیام خوشایندی نیست.
5. از راه میوه و سبزی: مصرف سبزی ها و میوه های آبدار هم یک راه مناسب برای تأمین آب موردنیاز بدن محسوب میشود. هندوانه، خیار و غذاهای آبدار مانند انواع خورش های آبکی، سوپ و... از جمله منابع خوب تأمین آب بدن هستند.
6. کافئین کمتر: از مصرف نوشیدنی های شیرین و پرکافئین خودداری کنید چون باعث کم آبی بدن و تشنگی می شوند.
7. نوشابه، آب نیست: برای تأمین آب موردنیاز بدن هرگز سراغ نوشابه های رژیمی نروید؛ چون حاوی کافئین و شیرین کننده های مصنوعی هستند و منبع خوبی برای تأمین آب نیستند، ضمن اینکه مصرف این نوشیدنی ها به دلیل ترکیب هایی که دارند، روی جنین اثر نامطلوب دارند.( مواد رنگی و نگهدارنده و قند مصنوعی آن سرطان زاست).
8. آبمیوه ها: نوشیدن آبمیوه های تازه هم گزینه مناسب دیگری برای تأمین آب کافی بدن است. قبل از تهیه آبمیوه، میوه را خوب بشویید و ضدعفونی کنید چون مواد شیمیایی و آفت کش های روی میوه میتواند برای مادر و جنین خطرناک باشد. بهتر است خودتان در خانه آبمیوه سالم تهیه کنید. این را هم بدانید که آبمیوه های شیرین کالری دارند و با مصرف زیاد آنها ممکن است اضافه وزن بیشتری پیدا کنید. پس در مصرف آبمیوه ها هم زیاده روی نکنید. سعی کنید برای گرفتن آب میوه آنرا با شکر مخلوط نکنید.
9. با توجه به منطقه سفر: اگر قرار است با هواپیما به سفر بروید در چنین شرایطی که سفری طولانی در پیش دارید، ممکن است به دلیل قرار گرفتن در کابین هواپیما که رطوبت بسیار کمی دارد، دچار کم آبی شوید. اگر هم قرار است به منطقه ای مرطوب یا خیلی گرم بروید باز هم حواستان باشد که ضمن سفر مصرف آب کافی را فراموش نکنید.
10. آب و سفر: هر وقت مسافرت می روید، یک بطری آب همراه داشته باشید تا در هر شرایطی بتوانید از بابت داشتن آب کافی مطمئن شوید.
خلاصه: (آب مایه حیات است)
1. مصرف مرتب و روزانه آب باعث اکسیژن رسانی و جریان خون به مغز میگردد.
2. حافظه را زیاد مینماید (به دلیل جریان خون که حاوی اکسیژن و نیتروژن است)
3. رنگ پوست را شاداب و پیری را به تأخیر می اندازد.
4. از نظر روان شاداب است
5. میل به چای و شیرینی جات را کم می نماید.
6. از یبوست جلوگیری می نماید.
7. دفع مواد سمی بدن را آسان می نماید.
8. از سنگ کلیه و کبد چرب جلوگیری می نماید (زیرا جریان آب در لوله گوارش فرصت جذب چربیهای مضر را کم می نماید)
9. مفاصل و عضلات را قوی می نماید.
10. از سردردهای عصبی و میگرن جلوگیری می نماید.
نیمۀ اول سال 1393؛ تدوین: دکتر حسن کرباسی
آب درمانی در حاملگی (شماره 2)
(شماره48)
این پمفلت جهت آگاهی شماست و توزیع و تکثیر آن ممنوع می باشد.
پیشرو در فرهنگ پزشکی و اسلامی
کلینیک دکتر کرباسی
متخصص اعصاب و روان
مشکلات جنسی، اعتیاد
چهارراه/جنب بازار علی/پاساژ ولیعصر(عج)
طبقه فوقانی واحد 2
تلفن: 55464242 ـ 55456164-031
همراه: 09131622363