راه های مقابله با خستگی های مزمن

راه های مقابله با خستگی های مزمن

مقدمه: کارشناسان بر اهمیت بالابردن آستانه تحمل در برابر مشکلات تأکید دارند. از گذشته همیشه اینگونه بوده است، همین که بهار فرامی رسد و سرمای زمستان و یخبندان جای خود را به سبزی و لطافت هوای بهاری میسپارد، جسم انسان ها نیز دچار تغییر و تحول می شود. بهار فصل خواب آلودگی است، در این فصل خمیازه کشیدن بیشتر از فصل های دیگر دیده می شود و جسم علاقه شدیدی به استراحت و خواب دارد.
این خصیصه بهاری است و از آن گریزی نیز وجود ندارد اما اگر این وضعیت کسلی و بی حوصلگی و تمایل به خواب و استراحت در فصل های دیگر سال نیز بر وضعیت جسمی شما حاکم شده است دیگر نمی توانید همیشه خواب آلود بودن را به گردن بهار و حال و هوای آن بیندازید و بهتر است یک فکر اساسی برای این شرایط غیرمعمول جسمی خود کنید.
کار و فعالیت بیش از حد باعث خستگی بدن و کاهش توان جسمی افراد میشود، اما اگر این خستگی جسمی با    بی حوصلگی و افسردگی ذهنی همراه باشد باید به دید دیگری به آن نگاه کرد. خستگی جسمی و حتی فکری با استراحت، سفر کردن و تغییر آب و هوا، برنامه ریزی تفریحی و ورزشی از بین رفته بوده و جای خود را به سرزندگی و نشاط می دهد ولی اگر خستگی بیش از شش ماه همراه همیشگی ثانیه های زندگیتان شده است روانشناسان و روانپزشکان معتقدند دچار بیماری «خستگی مزمن» شده اید که درمان پذیر است ولی اگر به آن توجه نکرده و برای درمان آن اقدام نکنید موجب بروز بیماری های دیگری خواهد شد که رهایی از آن سخت خواهد بود.  خستگی مزمن بیشتر افرادی را تهدید می کند که دارای آستانه تحمل پائینی هستند . افرادی که با کوچک ترین فشار زندگی دچار عصبانیت و حالت پرخاشگری می شوند افرادی هستند که در دنیای روانشناسی به آنها افرادی با آستانه تحمل پایین گفته می شود.

 این دسته از افراد مشکل ارزیابی آسیب های زندگی را دارند و در برابر سختی ها، شکننده ظاهر می شوند. شناخت آنها از مشکلات بیش از حد واقعی است و همین حساسیت های زیاد باعث می شود بر روان خود    خدشه هایی وارد کنند که به راحتی درمان پذیر نیست.
این افراد با نگرش غیرمنطقی در مورد زندگی به مرور زمان در حلقه افسردگی فرو می روند؛ افسردگی هایی که با زود عصبی شدن، واکنشهای تند، اضطراب و خواب های طولانی مدت آغاز شده و با رسیدن به مرز نارضایتی از تمام زوایای زندگی به مرز خطر می رسد. بیماران کمتری موفق به شناسایی علائم بروز این بیماری در خود میشوند و اغلب اطرافیان با مشاهده تغییرات رفتاری در فرد از شروع بیماری مطلع شده و آنها با آگاه سازی بیمار از خطری که زندگی او را تهدید میکند قادر خواهند بود به وی یاری رسانند.
راه های درمانی این بیماری نسبت به میزان رشد بیماری متفاوت خواهد بود. درمان افرادی که با نشانه های اولیه بیماری به متخصص مراجعه میکنند با روش های روانشناسی و تلاش برای منطقی سازی فضای ذهنی و رساندن بیمار به فضایی که شناخت صحیحتری از مشکلات زندگی داشته باشد انجام می گیرد.
 به این افراد راه های کاهش استرس در خود، صبوری بیشتر در برابر درگیری های زندگی و بالابردن         اعتمادبه نفس آموزش داده می شود ولی اگر بیماران در شرایط بحرانی بیماری به پزشک مراجعه کنند درمان آنها در مسیر دیگری حرکت خواهد کرد و حتی نیاز به دارودرمانی نیز پیدا خواهند کرد.
این بیماری بیشتر افراد بالای 30 سال را گرفتار می کند . تربیت والدین نخستین سرخط برای دور ماندن از این نوع بیماری است. والدین با آموزش، نگرش درست از زندگی، آگاهی از سختی ها، شکست ها و تلخی هایی که در مسیر زندگی رخ خواهد داد و مطلع کردن فرزند از راه های منطقی مقابله با مشکلات و اتفاقات تا حد بالایی از بروز این بیماری در بزرگسالی جلوگیری خواهند کرد. انتظار از زندگی مطابق با حقیقت و واقعیت مانع بزرگی برای ورود این بیماری به روح و جسم افراد خواهد بود.

تعریف (Definition):
سندرم خستگی مزمن یک ناراحتی پیچیده است که با نام خستگی شدید نامگذاری شده است و با استراحت کردن در رختخواب بهبود حاصل نمی کند و ممکن است با انجام فعالیتهای فیزیکی و روانی بدتر شود.
سندرم خستگی مزمن ممکن است بعد از یک عفونت مانند سرماخوردگی یا یک بیماری ویروسی اتفاق بیفتد. آستانة شروع این بیماری میتواند در طول استرس شدید یا مدتی بعد از استرس باشد.  سندرم خستگی مزمن در زنان بیشتر از مردان است.
* سندرم خستگی مزمن زمانی بکار برده می شود که بیمار بیش از 6 ماه و حداقل   علائم را داشته باشد.
علائم و نشانه ها(Symptoms):
سندرم خستگی مزمن شرایطی مانند ابتلا به آنفولانزا دارد که می تواند انرژی شما را از بین ببرد و بعضی اوقات سالها طول می کشد. مردمی که قبلاً سالم و پرانرژی بودند ممکن است یک سری  از نشانه ها و علائم را تجربه کنند.
کسانی که سندرم خستگی مزمن دارند نشانه ها و علائمی از خود نشان میدهند که شبیه به عفونت های ویروسی است. برخلاف نشانه های آنفولانزا که معمولاً ظرف چند روز یا چند هفته بهبود پیدا میکند، ولی علائم  سندرم خستگی مزمن مدت زمان طولانی ادامه پیدا می کند. این علائم بدون اینکه الگوی مشخصی داشته باشند بارها ظاهر می شوند و از بین می روند.
علائم و نشانه های اولیه:
1- از دست دادن حافظه و تمرکز
2- گلودرد
3- غده های لنفاوی بزرگ شده و دردناک در گردن یا زیر بغل
4- درد عضلانی غیرقابل توضیح
5- دردهایی که از یک مفصل به مفصل دیگر بدون ورم کردگی یا قرمزی حرکت میکند.
6- سردرد نوع جدید که شیوه و شدت آن هم جدید است.
7- اختلالات خواب
8-  خستگی خیلی شدید که بیشتر از 24 ساعت بعد از تمرین های فیزیکی یا روانی طول میکشد.
علائم و نشانه های دیگر:
1- درد شکمی
2- آلرژی و حساسیت نسبت به غذا، الکل، عطر، مواد شیمیایی، دارو یا سروصدا
3- نفخ
4- درد سینه
5- سرفه های مزمن
6- اسهال
7- سرگیجه، مشکلات تعادل یا غش کردن
8- خشکی دهان
9- درد گوش
10- ضربان های نامنظم قلب
11- درد فک
12- خشکی مفصل صبحگاهی
13- حالت تهوع و استفراغ
14- عرقهای شبانه و احساس سردی
15- مشکلات روان شناسی مانند: افسردگی، کج خلقی، ناراحتیهای اضطراب و حمله های وحشت آور
16- تنگی نفس
17- احساس خارش و لرزش
18- اختلالات بینایی مانند: تاری دید، حساسیت به نور، درد چشم و خشکی چشم
19- اضافه یا کسری وزن
علت ها (Causes):
1- افسردگی
2- کم خونی و فقر آهن
3- قند خون پائین
4- سابقة آلرژی
5-  عدم کارآیی سیستم ایمنی بدن (التهاب راههای سیستم عصبی به عنوان یک پاسخ به فرآیند  که قابل اندازه گیری در خون نیست مانند لوپوس(SLE)
6- تغییرات سطح هورمون ها که در هیپوتالاموس مغز تولید میشوند یا در غدد هیپوفیز یا              غدد فوق کلیوی تولید می شوند.
7-  فشار خون پائین، مزمن و خفیف یا گهگاهی بیمار با فشار خون پائین سقوط می کند.
عوامل خطرساز(Risk factors):
سن: این سندرم بیشتر در بین 40 تا 50 ساله ها رایج است.
جنس: تعداد زنانی که سندرم خستگی مزمن دارند 2 تا 4 برابر بیشتر از مردانی است که این سندرم را دارند. اما جنس یک عامل خطرزایی برای این سندرم نیست. ولی ممکن است زنانی که این سندرم را دارند بیشتر از مردان راغب باشند که به دکتر مراجعه کنند.
شیوه زندگی: افرادی که اضافه وزن دارند و غیرفعال هستند بیشتر در معرض سندرم خستگی مزمن هستند. استرس نیز یک عامل خطرساز است.
چه موقع به دنبال توصیه های پزشکی باشیم(When to seek medical advice):
خستگی می تواند نشانه ای از بسیاری از بیماری ها مانند عفونت ها یا ناراحتی های روان پزشکی باشد. به طور کلی، اگر شما خستگی بیش از حد و دائم دارید به دکتر مراجعه کنید. خستگی شدیدی که شما را از شرکت کامل در فعالیت های خانه، محل کار یا مدرسه بازمی دارد ممکن است نشانه ای از مشکلات پزشکی اساسی باشد.
تشخیص ها و آزمایشات (Tests and diagnosis):
دکترها قبل از درنظر گرفتن تشخیص خستگی مزمن ، بیمارانی  که شرایط خاص زیر را دارند را درنظر نمیگیرند:
1- داشتن شرایط پزشکی قابل تشخیص و فعال که اغلب منجر به خستگی می شود مانند: سطح پائین هورمون های تیروئید یا قطع تنفس در حین خواب.
2- استفاده از داروهایی که ممکن است باعث خستگی شوند.
3- داشتن عود و برگشت بیماری درمان شده قبلی که میتواند منجر به خستگی شود مانند: سرطان.
4- داشتن تشخیص فعلی یا گذشته از یک ناراحتی افسرده کننده مهم از بیماری های وابسته به      روان پزشکی مانند: اسکیزوفرنی.
5- اعتیاد به الکل یا مواد دیگر.
6- بیش از حد چاق بودن به طوریکه به عنوان شاخص چربی بدن که از 45 به بالاست تعریف میشود.
 

عوارض(Complications):
1- افسردگی مربوط به خود بیماری است یا بر اثر فقدان شخصیتی میباشد.  ( هر بیماری که نتوانیم تشخیص دهیم می گوئیم عصبی است).
2- عوارض و عکس العمل های مخالف مربوط به درمان دارویی.
3- عوارض و عکس العمل های مخالف مربوط به فقدان فعالیت.
4- خستگی سبب کناره گیری اجتماعی می شود.
5- محدودیت های سبک زندگی
6- از دست دادن کار
داروها و درمانها(Treatment and drugs):
1- فعالیت روزانة متوسط(Moderating daily activity) مانند تشویق به آهسته راه رفتن و   پرهیز از استرسهای زیاد.
2- ورزش های آهسته و مداوم (Gradual but steady exercise)که 70% باعث بهبود سندرم خستگی مزمن می شود.
3- درمان رفتاری شناختی(Cognitive behavior therapy) که همراه با ورزش تدریجی، شناخت بیمار را نسبت به عوامل مثبت زندگی زیاد کرده تا براساس شناخت، رفتار نیز تغییر کند.
4-درمان افسردگی(Treatment of depression) شاملSSRI وTCA میباشد. با استفاده  ازdesipramine ,nortriptyline, bupropion ,amitriptyline درمان می گردد (بهبود خواب و       رفع درد (improve sleep and relieve pain))
5- درمان درد های موجود(Treatment of existing pain): با استفاده از (NOVAFEN) درمان میگردد.
6- درمان آلرژی ها(Treatment of allergy)  با استفاده از دارویcetirizine میباشد.
7- درمان فشار خون پائین(Treatment of low blood pressure): با استفاده از fludrocortisone درمان میگردد.
8- درمان مشکلات سیستم عصبی(Treatment for problems of the nervous system) مانند سرگیجه(dizziness) با استفاده از داروی clonazepam, Xanax, alprazolam  با تجویز پزشک درمان میگردد.
9- Methylphenidate:در یک مطالعه نشان داده شده است که این دارو تمرکز و خستگی را بهبود می بخشد.
10- D-ribose :دانشمندان عقیده دارند که نقص متابولیسم سلولی باعث سندرم خستگی مزمن میشود که این قند میتواند انرژی را در سلولها بهبود بخشد.
11- Acupuncture: طب سوزنی باعث بهبود خستگی سندرم مزمن می شود.
جلوگیری(Prevention):
به خاطر اینکه علت سندرم خستگی مزمن ناشناخته باقی مانده است، هیچ راه شناخته شده ای برای جلوگیری از رخ دادن این بیماری وجود ندارد. از علائم و نشانه های سندرم خستگی مزمن آگاه باشید و به دنبال کمک دکترتان باشید تا در موقعی که این بیماری برای شما اتفاق می افتد درمانش کند.
شیوه های خانگی و راه علاج های خانگی(Lifestyle and home remedies):
- استرس را کاهش دهید(Reduce stress).
- خواب کافی داشته باشید(Get enough sleep).
- به طور مرتب ورزش کنید(Exercise regularly).
- قدم بزنید(Pace yourself).
- شیوة زندگی سالمی را پیش گیرید(Maintain a healthy lifestyle).
حمایت و همکاری کردن(Coping and support):
تجربة سندرم خستگی مزمن از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. اما در بسیاری از مردم نشانه ها در آغاز پردردسرتر هستند و به تدریج کاهش پیدا میکنند.
بعضی از مردم به طور کامل با گذشت زمان بهبود پیدا می کنند. حمایت احساسی و مشورت کردن ممکن است به شما و شخص مورد علاقه تان کمک کند تا با محدودیت ها و چیزهای نامعلومِ سندرم خستگی مزمن کنار بیایند.
شما ممکن است به گروههای حمایت بپیوندید و مردم دیگری را که سندرم خستگی مزمن دارند را ملاقات کنید که مؤثر در درمان است. گروههای حمایتی مناسب هر شخصی نیست و شاید شما متوجه شوید که یک گروه حمایتی به استرس شما می افزاید.  تجارب و استفاده از قضاوتتان برای این است که بهترین را برای خودتان انتخاب و معین کنید.
داروهای دیگر(Alternative medicine):
بعضی از استفاده کنندگان مکمل های رژیمی مختلف و گیاهی ادعا می کنند که این مواد فواید   بالقوه ای برای مردم مبتلا به سندرم خستگی مزمن دارد. اما کارایی این مواد برای درمان این بیماری در مطالعات کنترل شده اثبات نشده است.
اگر چه این محصولات ممکن است از منبع طبیعی باشند اما از سالم بودن این محصولات اطمینان داده نشده است. مکمل های رژیمی و گیاهی ممکن است بالقوه عوارض مضری داشته باشند و ممکن است با داروهای تجویزی مداخله پیدا کنند یا متقابلاً روی هم اثر بگذارند.
یکسری درمانهایی وجود دارد که برای افراد دارای خستگی مزمن مفید است و باعث کاهش اضطراب و بوجود آمدن احساس خوبی در انسان می شود. این درمانها شامل موارد زیر است: تکنیکهای عمیق نفس کشیدن و ریلکس کردن ماهیچه ها- ماساژ دادن – کشش ماهیچه ها و یوگا.
ویرایش اول: 18/1/1392
منابع: Mayo clinic، تدوین: دکتر حسن کرباسی آرانی
نیمه دوم سال 1392
راه های مقابله با
 خستگی های مزمن




(شماره53)
پیشرو در فرهنگ پزشکی، اسلامی
کلینیک دکتر حسن کرباسی آرانی
متخصص اعصاب و روان
مشکلات جنسی، اعتیاد
چهارراه/جنب بازار علی/پاساژ ولیعصر(عج)
طبقه فوقانی واحد 2
تلفن: [phone] ـ 4456164-0361
همراه: [phone]
آدرس اینترنتی :   Drkarbasi32.blogfa.com