گریستن یا خندیدن کدامین؟

گریستن یا خندیدن کدامین؟  

قطره‌های اشک دانه‌های جواهرند

گاهی به نظر می‌رسد جهان امروز جز شادی و خنده را نمی‌خواهد و نمی‌پسندد. از اندوه می‌گریزد و گریستن را مذموم می‌داند. خندیدن و خنداندن به کسب و کار تبدیل شده است...

البته این امر عمومیت ندارد اما از آنجا که رسانه‌های گروهی کشورهای صنعتی با توجه به برد و تاثیری که دارند مروج این فکرند، این تفکر به‌صورتی اغراق‌آمیز تظاهر می‌کند، اما فیلوژنی و انتوژنی درباره گریستن چه می‌گوید؟

فیلوژنی تکامل نوعی است، یعنی برای نمونه تکامل یک ویژگی جسمی یا رفتاری در گونه‌های مختلف جانوری. انتوژنی به معنی تکامل فردی است در یک گونه ویژه. مثلا رشد نوزاد از بدو تولد تا رسیدن به مراحل بعدی و دگرگونی‌هایی که در این دوره از نظر جسمی و رفتاری پیدا می‌کند.

گریستن مختص انسان است

در سیر تکاملی گونه‌های جانوری به نظر می‌رسد فقط در گونه‌های پرندگان و به‌ویژه پستانداران اجتماعی است که نشانه‌هایی حاکی از افسردگی دیده می‌شود. گریستن به‌عنوان تظاهری از اندوه و افسردگی، ویژگی انسان است. شاید به این علت که انسان، متکامل‌ترین و اجتماعی‌ترین نوع جانداران است. افسردگی به عنوان نشانه، به شایع‌ترین وجه، حکایت از تنها ماندن عضوی از گروه می‌کند و گریستن علامتی است برای مطلع کردن دیگر اعضای گروه از اینکه کسی تنها مانده است و نیاز به یاری دارد. این کارکرد گریستن، به‌ویژه در نوزادان و شیرخواران، دارای ارزش تکاملی زیاد است و مادر را متوجه نیازهای فرزند می‌کند. به علاوه درمی‌یابد که برای یافتن فرزند، باید به دنبال منبع صدای ناله همراه با گریستن برود. در بزرگسالان نیز هر زمان که احساس تنهایی یا تنهایی واقعی روی دهد، گریستن نیز ملازم آن است.

البته خنده نیز به عنوان تظاهری از رضایت و شادمانی دارای تاثیر انطباقی از نظر بقاست و به دریافت‌کننده آن این پیام را می‌دهد که من از تو خشنودم یا از خدماتی که به من عرضه می‌شود، احساس رضایت دارم. این تاثیر ارتباطی خنده به ویژه در رابطه کودک با مادر تاثیر تقویت‌کننده دارد زیرا مادر با دیدن لبخند فرزند درمی‌یابد که خدماتش مورد پذیرش قرار گرفته است.

به همین نحو است غم و غصه مداوم که اگر شادی در فواصل آن نباشد، جنبه عادی پیدا می‌کند و شناخته نمی‌شود.

به گریه نزدیک‌تر از خنده‌ایم

حضرت محمد(ص) می‌فرماید: «هنگامی که گناهان بنده‌ای پایان یافت، دو چشمش در اختیار او است تا با آن دو، بگرید و نماز بخواند و توبه کند.» و نیز: «گریه از مهر و رحمت است و فریاد از شیطان» و نیز «خدای بر آن چشمی مهر و رحمت آورد که از ترس خدا بگرید»، و نیز «خوشا آن کس که بر زبان خود فرمانروا باشد و بر لغزش خود بگرید.» حضرت علی(ع) از گریه اصحاب محمد(ص) یاد کرده است که اگر نام خدا برده می‌شد، چنان می‌گریستند که گریبان‌های آنان تر می‌شد و چون درخت در برابر تندباد می‌لرزیدند، از کیفری که از آن بیم داشتند یا برای پاداشی که به آن امیدوار بودند. باز حضرت از پرهیزگاران می‌گوید که در دنیا رفتارشان پاک و دیدگانشان گریان است. ایشان می‌فرماید: «خوشا به حال کسی که به اطاعت پروردگار مشغول باشد و بر خطاهای خود بگرید.» با این همه بوده‌اند کسانی که جز اشک شوق را نپسندیده‌اند.

گریستن در شعر

«چشمت هماره روشن و رخشان و بی‌ملال/ جز اشک شوق دردل آن دیده نم مباد» یکی از کسانی که تشبیه‌های زیبایی در مورد اشک دارد، رهی معیری است: «سوختم از آتش دل، در میان موج اشک/ شوربختی بین که در آغوش دریا سوختم»

یا: «اشکم ولی به پای عزیزان چکیده‌ام/ خارم ولی به سایه گل آرمیده‌ام»

حافظ می‌فرماید: «ز گریه، مردم چشمم نشسته در خون است/ ببین که در طلبت حال مردمان چونست»

و نیز: «نگرفت در تو گریه حافظ به هیچ رو/ حیران آن دلم که کم از سنگ خاره نیست»

و این از پروین است، شعر ساده و زیبا و صمیمی درباره اشک:

«اشک، طرف دیده را گردید و رفت          اوفتاد آهسته و غلتید و رفت

 بر سپهر تیره هستی دمی                             چون ستاره روشنی بخشید و رفت

 همچو شبنم در گلستان وجود                     بر گل رخساره‌ای تابید و رفت

 عقل دوراندیش با دل هرچه گفت             گوش داد و جمله را بشنید و رفت

تلخی و شیرینی هستی چشید                        از حوادث با خبر گردید و رفت»

و این سروده سعدی نیز در بیان اندوه جدایی از یاران که به صورت گریستن ظاهر می‌شود کم نظیر است:

«بگذار تا بگریم چون ابر در بهاران              کز سنگ ناله خیزد روز وداع یاران»

هنر «چارلز چاپلین» نیز در همین بود که اشک‌ها و لبخندها را درهم می‌آمیخت. قصد او فقط خنداندن نبود، به فکر فرود بردن بود برای رفع نابخردی‌ها، تبعیض‌ها و خشونت‌ها. بسیاری از صحنه‌های فیلم‌های او تاثرآور است. می‌گویند در فیلم «پسربچه» هنگامی که ماموران به زور پسر بچه‌ای را که او مورد حمایت قرار داده بود از او جدا می‌کردند، قطره اشکی در چشمان چاپلین آشکار شد، اشکی که به یاد دوران کودکی پررنج خودش و دیگر کودکانی که سرنوشتی چون او داشتند، ریخته می‌شد. زمانی که برای مظلومیت‌ها و بی‌عدالتی‌ها اشک می‌ریزیم، یعنی اقدامی اجتماعی انجام می‌دهیم. آیین‌های سوگواری برای آزادمردانی که از دنیا گذشتند تا به ما درس زندگی واقعی را دهند، آیین‌هایی برای انسان شدن است و به این ترتیب قطره‌های اشک به دانه‌های جواهری تبدیل می‌شوند که روح خداجویانه انسان را زینت می‌بخشند.

گریستن چه فایده‌ای دارد؟

گریستن مجموعه‌ای از نمایه‌های رفتاری مانند اشک ریختن، هق‌هق و آه کشیدن است که با برخی مولفه‌های فیزیولوژیک و جسمانی همراه می‌شود. گریه نیز مانند خنده به گونه انسان تعلق دارد. البته تحریک چشم در حیوانات نیز مانند انسان باعث ترشح اشک می‌شود ولی گریستنی که ناشی از تاثر احساسی باشد منحصر به انسان است و درسایر گونه‌های جانوری دیده نمی‌شود.

از لحاظ فیزیولوژیک، ترشح اشک‌ها تحت کنترل دستگاه پاراسمپاتیک است و وظیفه محافظت از چشمان در برابر آلودگی‌ها و عفونت‌ها به عهده اشک‌هاست. ترکیب بیولوژیک اشک نیز شامل پروتئین‌ها، آنزیم‌ها، چربی‌ها و متابولیت‌ها (فرآورده‌های نهایی ناشی از سوخت‌وساز) و الکترولیت‌هاست و البته ترکیب‌های پروتئینی اشک‌های عاطفی با اشک ناشی از تحریک تفاوت دارند.

در عین حال که با تسهیل بهبود فرد نقشی تعادل‌آفرین ایفا می‌کند، حالت برانگیختگی اجتنابی بالایی به‌وجود می‌آورد که باعث انگیزش رفتارهایی می‌شود که به گریستن خاتمه می‌دهند. به عبارت دیگر، همراه گریه، آمیزه‌ای از احساسات و حالت‌های مثبت و منفی تجربه می‌شود.

پژوهش‌های آزمایشگاهی آثار فیزیکی گریستن را روشن کرده است. گریه با آهسته‌تر کردن تنفس، آثار آرام‌بخشی دارد ولی تعریق و افزایش ضربان قلب همراه گریه مشابه تجربه‌های ناخوشایند ناشی از استرس، تهییج و برانگیختگی است اما جالب است که آثار منفی زودگذرند و تاثیرات جسمانی آرام‌کننده دیرپاتر هستند و بیشتر طول می‌کشند.

در باب تاثیر گریه بر خلق‌وخو و وضعیت عاطفی افراد نیز پژوهش‌هایی انجام شده است. جمله «گریه آدم را سبک می‌کند» در زبان فارسی زیاد شنیده می‌شود.

این پژوهش‌ها نشان می‌دهند فواید گریستن بستگی به این دارد که چه کسی می‌گرید و چرا می‌گرید و گریستن در چه زمان، مکان و شرایطی رخ می‌دهد. علاوه بر این، احتمال بهترشدن حال افرادی که از حمایت اجتماعی برخوردار بودند، پس از گریه بیشتر بود.

البته گریستن در دنیای نوزادان و کودکان، کاربردها و منافع دیگری نیز دارد. نوزادان از گریه به‌عنوان ابزار بقا استفاده می‌کنند. گریه کودکان یک وسیله ارتباطی با مادر است و از طریق آن طلب کمک می‌کنند. علت‌های اصلی گریه نوزادان گرسنگی، پوشک خیس، کثیف یا نامناسب، نیاز به تماس بدنی و نوازش، درد ناشی از گاز معده و روده، سرما و گرمای شدید، کسالت و بی‌حوصلگی، استرس، محیط پرازدحام، درد و جلب توجه است.

ویرایش:24/10/92

مؤلف: دکتر حسن کرباسی آرانی، نیمه دوم سال 1392

گریستن یا خندیدن کدامین؟

 (شماره134)

کلینیک    دکتر   کرباسی

متخصص  اعصاب و روان

مشکلات جنسی  ،اعتیاد،مشاوره

تکثیر ممنوع

چهارراه -جنب بازار علی- پاساژ ولیعصر (عج)

4 الی 10 شب

تلفن: [phone]

همراه: [phone]

آدرس اینترنتی:drkarbasi32.blogfa.com

این کیک است یا افیون؟!می گویند شکر می تواند از سیگار و مواد مخدر هم خطرناک تر باشد!

می گویند شکر می تواند از سیگار و مواد مخدر هم خطرناک تر باشد!  

http://hakimmehr.blogsky.com/1391/11/05/post-12/

مقدمه: پژوهش های اخیر نشان داده اند شکر می تواند باعث ایجاد وابستگی و اعتیاد شود. اعتیاد به شکر می تواند ریشه های روانشناختی و احساسی داشته باشد. بعضی از افراد بیش از حد به شکر، شکلات و شیرینی وابسته اند و با مصرف مقادیر بسیار زیادی شکر در رژیم غذایشان، الگوی تغذیه ای ناسالمی را دنبال میکنند.

این کیک است یا افیون؟!

(وارد شیرینی سرای مجللی شدم که خیلی روان شناسانه طراحی شده بود و حتی برای بچه ها وسایل اسباب بازی  فراهم بود. شما وقتی قدم می زنید این همه شیرینی های رنگارنگ وسوسه تان میکند. رئیس آن شیرینی سرا مرا شناخت و من کارشان را ستودم. به من گفت: اینجا چیزی کم دارد؟ گفتم: بخشCCU، افرادی که به شیرینی خوردن ادامه می دهند دچار بیماریهای قلبی، عروقی میشوند.

چرا شکر خطرناک است؟

شما به سم علاقه دارید؟ سم سفید اشتهایتان را تحریک میکند؟ اگر مدتی این سم را مصرف نکنید دچار سردرد و بدن درد و هزار و یک گرفتاری دیگر می شوید؟ تصور میکنید داریم درباره مواد مخدر صحبت میکنیم؟ درست حدس زدید اما منظورمان آن مواد مخدری که تصور کردید نیست؛ بلکه داریم درباره شکر حرف می زنیم. بسیاری از متخصصان تغذیه معتقدند شکر سم سفید است؛ البته شکر به خودی خود سمی نیست وزمانی مشکل ساز می شود که بیش از حد آن را مصرف کنیم. شکر آرام آرام بدن را تحت تأثیر قرار داده و به تدریج مشکلاتی را ایجاد می کند. این مشکلات درباره افراد معتاد به غذاهای شیرین سریع تر بروز میکند. مصرف شکر با بروز چند مشکل عمده در ارتباط است:

Ø     احتمال ابتلا به دیابت را افزایش می دهد.

Ø     عملکرد طبیعی مغز را مختل می کند.

Ø     با افزایش فشار خون در ارتباط است.

Ø     خطر بسته شدن رگ ها و بروز بیماری های قلبی را بالا می برد.

Ø     چاقی و افزایش وزن را به همراه دارد. خودتان هم که بهتر می دانید چاقی مادر بسیاری از بیماریهاست.

Ø     به تدریج سبب پوسیدگی دندان ها می شود.

Ø     بعضی از متخصصان بر این باورند مصرف غذاهای شیرین با بروز میگرن در ارتباط است.

Ø     پیری زودهنگام پوست را به دنبال دارد.

چطور به شیرینی معتاد می شویم؟

این اعتیاد ربطی به رفیق بد و زغال خوب ندارد! شاید در اطرافتان دیده یا شنیده باشید که بعضی از افراد بیش از حد به ماده ای وابسته می شوند، شیرینی، شکلات و بستنی همان شکر است.

 اعتیاد به شکر می تواند ریشه های روانشناختی و احساسی داشته باشد. شکر خلق و خوی شما را بهتر می کند و ترکیباتی دارد که سبب ترشح «هورمون های شادی(سروتونین و  دوپامین)» میشود.

یکی از این هورمون ها سروتونین است که وارد رگ ها شده و سبب خوشحالی میشود. این قابلیت شکر در شاد کردن سریع آدم ها باعث می شود بعضی از افراد افسرده وغمگین، جذب شکر شوند و برای بهبود حالشان بیش از حد            مواد غذایی شیرین بخورند. بدین ترتیب دل کندن از خوراکی های شیرین، دشوار یا غیرممکن میشود و در کنار افسردگی مشکلات دیگری هم سراغشان می آید. از سوی دیگر ورود مقدار زیادی شکر به بدن سبب ترشح هورمون انسولین میشود تا قند خون در سطح طبیعی اش حفظ شود. این مسأله میتواند افراد معتاد به شیرینی را در معرض ابتلا به بیماری دیابت قرار دهد.

نشانه ها چه می گویند؟

اگر می بینید هر وقت افسرده، تنها، بی حوصله یا نگران میشوید، به سرعت به شیرینی فکر میکنید یا دلتان میخواهد یک تکه شکلات بخورید، بدانید به احتمال زیاد معتاد به شکر هستید. علاوه بر این وقتی در مدت 24 ساعت قند و شیرینی به بدن شما نمی رسد، ممکن است علائمی مانند سردرد،      بی حالی و خستگی را تجربه کنید یا نسبت به اتفاق های اطرافتان زیادی حساس شوید. همه اینها نشان می دهد اعتیاد شما جدی است و باید برای ترک این عادت دست به کار شوید.

شیرینی کمتر، زندگی بهتر

ترک اعتیاد به شکر کار ساده ای نیست. شاید در روزهای اول دوری از شیرینی های مختلف برایتان سخت باشد ولی باید صبوری به خرج دهید و قوی باشید. با دنبال کردن این     توصیه ها می توانید این عادت غذایی ناسالم را ترک کنید و رژیم غذایی سالم تری داشته باشید.

Ø     ورود محصولات شیرین به آشپزخانه تان را محدود کنید. کمتر مواد غذایی شیرین بخرید و از دوستان و آشنایان بخواهید به بهانه های مختلف برایتان شیرینی و شکلات نیاورند.

Ø     به دنبال دستور غذاهای سالمی باشید تا بتوانید آنها را با میان وعده های شیرین جایگزین کنید. میوه، سبزیجات و مغزها انتخاب های خوبی هستند.

Ø     زمان مشخصی از روز را به خوردن       وعده های اصلی غذایی اختصاص دهید. وقتی به موقع و سر ساعت غذا می خورید، قند خون شما در وضعیت پایدارتری قرار می گیرد. در نتیجه در طول روز کمتر احساس گرسنگی می کنید و به دنبال خوراکی های شیرین کم ارزش نمی روید.

Ø     بهتر است رژیم غذایی شما مقدار متناسبی از فیبروهیدرات کربن (شامل نان سبوسدار و سبزیجات) و مقدار کمی چربی و پروتئین کم چرب باشد.

Ø     ورزش کنید. با انجام تمرین های بدنی میل شما نسبت به خوردن شیرینی به طور قابل توجهی کمتر میشود. وقتی ورزش می کنید سطح هورمون سروتونین در بدن شما افزایش می یابد- همان هورمونی که با خوردن غذاهای شیرین هم در بدن شما تولید میشود- در نتیجه ورزش کردن به اندازه خوردن شکلات و شیرینی خلق و خوی شما را بهتر میکند و خوشحال تر می شوید.

چقدر شکر کافی است؟

شاید این سؤال برایتان پیش بیاید که چه میزان شکر برای بدن کافی است؟ متخصصان تغذیه می گویند مقدار مصرف مجاز شکر برای مردان 70 گرم و برای زنان 50 گرم در روز است. البته این مقدار به جثه، سن و میزان فعالیت هر فردی بستگی دارد؛ 50 گرم شکر تقریباً معادل 13 قاشق چایخوری شکر در یک روز است.

پژوهش ها نشان می دهند شکر موجود در رژیم غذایی تنها 10 درصد از انرژی مورد نیاز روزانه بدن را تأمین میکند. چندان فرقی هم نمیکند این شکر از چه منبعی باشد. بنابراین نسبت به ورودی شکر به بدنتان حساس باشید. وقتی برای خرید مواد غذایی راهی سوپرمارکت ها می شوید، بهتر است به میزان شکر محصولات کارخانه ای مختلف توجه کنید. گاهی وقت ها بعضی از کنسروها و سایر مواد غذایی به نظر طعم شیرینی ندارند اما در مراحل تولید به آنها شکرهای مصنوعی یا طبیعی اضافه میشود. اگر می بینید روی برچسب محصولی نوشته شده در هر 100 گرم بیش از 15 گرم شکر دارد، بدانید جزو فرآورده های شیرین است که مصرف زیاد آن از سوی متخصصان توصیه نمیشود. بهتر است به دنبال محصولاتی باشید که در هر 100 گرم، کمتر از پنج گرم شکر دارند.

قند مصنوعی و مشکلات آن:

شواهد زیادی وجود دارند که نشان می دهند مصرف زیاد قند و شکر سلامت ما را تهدید میکند و می تواند عامل بروز بیماری های مختلفی باشد. همین موضوع سبب شده خیلی ها که عاشق شکر هستند ولی از خوردن آن منع شده اند، به مصرف شیرین کننده های مصنوعی مانند ساخارین، اسپارتام و... روی بیاورند. محصولاتی مانند نوشابه های رژیمی دارای همین قندهای مصنوعی هستند.

ویژگی این شیرین کننده ها این است که کالری کمی دارند یا اصلاً بدون کالری هستند. علاوه بر این تنها بخشی از شیرین کننده های مصنوعی جذب بدن شده و سریع از راه ادرار دفع می شوند. شاید شما هم جزو افراد چاقی هستید که سال های سال به خوردن شیرینی عادت کرده اند و نمی توانند از اعتیاد به قند و شکر دست بکشند. اما استفاده از این قندهای رژیمی چندان هم بی خطر نیست و به گفته متخصصان تغذیه مشکلات زیر را به همراه دارد:

شیرین کننده های مصنوعی خاصیت تجمعی دارند؛ یعنی ممکن است به غلظتی برسند که سرطان زا شوند. بنابراین اگر این شیرین کننده ها در رژیم غذایی شما وجود دارند بهتر است فقط به مصرف یک نوع شیرین کننده اکتفا نکرده و از ترکیبات مختلف استفاده کنید. این شیرین کننده ها گاهی اوقات برای بیماران دیابتی هم تجویز می شوند. اگرچه آنها باعث کاهش کالری شده و در کنترل دیابت نقش دارند ولی ذائقه شیرین را از بین نمی برند چون مزه شان نزدیک به قند و شکر طبیعی است. یکی از اهداف کنترل دیابت این است که ذائقه شیرین در فرد از بین برود اما با این روش تمایل به خوردن شیرینی همچنان باقی می ماند.

سیب زمینی هم قند دارد:

ممکن است تصور کنید ذائقه شما شیرین نیست اما عاشق چیپس، سیب زمینی سرخ کرده و انواع غذاهای تهیه شده با سیب زمینی باشید. این غذاهای نشاسته ای شامل هیدرات های کربن پیچیده هستند که در بدن شکسته شده و به قندهای ساده تبدیل میشوند؛ در نتیجه این نوع غذاهای نشاسته ای هم میتوانند قند خون را افزایش دهند. پس اگر می خواهید قند کمتری به بدنتان برسانید در مصرف غذاهای نشاسته ای مانند برنج، نان و سیب زمینی زیاده روی نکنید. خوراکی هایی مانند پاستا، نان سفید، چوب شور و بیسکویت از نشاسته تصفیه شده تهیه میشوند و اثرهایشان به مراتب بدتر است.

اگر به شکر و به طور کلی شیرینی اعتیاد دارید...

با روانشناس مشورت کنید تا دلیل اصلی این اعتیاد را شناسایی کنید.

به تدریج ذائقه تان را تغییر دهید و سعی کنید از قندهای طبیعی مانند عسل بیشتر استفاده کنید.

به هیچ وجه قندهای مصنوعی مانند ساخارین را جایگزین شکر و شیرینی نکنید.

حواستان به میزان قند موجود در محصولات غیرقندی مانند کنسروها باشد.

روش از بین بردن ذائقه شیرین:

یکی از بهترین راه حل های پیشنهادی برای مصرف کمتر قند و شکر این است که ذائقه تان را کم کم تغییر دهید و از          قندهای ساده به میزان کمتری استفاده کنید.

بهتر است به عنوان میان وعده غذایی میوه تازه یا خشکبار بخورید تا ذائقه شما به غذاهای کم شیرین و سالم عادت کند.

نگران نباشید، اگر مصرف مواد قندی را کنار بگذارید دچار ضعف و   بی حالی نمی شوید و با داشتن رژیم غذایی مناسب پس از مدتی به       وزن ایده آل می رسید و تندرست می مانید.

نکات برتر:

1- چرا بعضی از افراد چاق می شوند؟ در حالیکه کمتر از افراد لاغر غذا می خورند؟

2- چرا بعضی از افراد طبیعتشان گرایش به شیرینی دارد؟

3- چرا افرادی که اعتیاد دارند، مصرف شیرینی جات، سیگار و چای قسمت اعظم زندگیشان است؟

نیمۀ دوم سال 1392

تدوین: دکتر حسن کرباسی

ویرایش:24/10/1392

این کیک است یا افیون؟!

(شماره 133)

پیشرو در فرهنگ پزشکی و اسلامی

کلینیک دکتر کرباسی

متخصص اعصاب و روان

مشکلات جنسی، اعتیاد

چهارراه/جنب بازار علی/پاساژ ولیعصر^(عج)

طبقه فوقانی واحد 2

تلفن: [phone] ـ 55456164-031

همراه: [phone]

آدرس اینترنتی :   Drkarbasi32.blogfa.com