راههای افزایش اعتماد به نفس در کودکان

راههای افزایش اعتماد به نفس در کودکان

والدین دوست دارند فرزندانی با اعتماد به نفس بالا، با جذبه مناسب سن شان و کودکانی اجتماعی داشته باشند. اما این خواسته گاهی با رفتارهای آنها متناسب نیست. به این معنی که والدین گاهی با رفتارهای ناخواسته شان اعتماد به نفس آنها را می کشند. به این موقعیت ها دقت کنید؛ شاید شما هم در این شرایط قرار گرفته باشید. واکنش شما چه بوده است؟ به ذکر مثال زیر توجه کنید

3 کودک، 3 راه

اگر به جای والدین سارا، مهرداد، افسانه بودید، چه رفتاری با آنها داشتید؟

موقعیت اول: تلاش او را ببینید

سارا دختری است 5 ساله که چند دقیقه است مشغول باز کردن درب بطری نوشابه است. مادر سارا از دور به رفتار کودکش نگاه میکند و او را زیر نظر دارد. مادر سارا با خودش می گوید واکنش درست چیست؟ در حال حاضر باید چه و اکنشی داشته باشم و چند عبارت به ذهنش می رسد:

1.       بیشتر تلاش کن اینکه کاری ندارد

2.       بیار اینجا من برات باز کنم

3.       کار سختی است، تلاش کن

به نظر شما کدامیک از عبارت هایی که به آنها اشاره کردیم، میتواند باعث افزایش اعتماد به نفس سارا شود؟

درست ترین برخورد، استفاده از عبارت سوم است.  در عبارت سوم هنگامی که بیان میشود:« کار سختی است»؛ اگر کودک موفق به باز کردن در بطری شود به خود خواهد گفت:« من از پس یک کار سخت برآمدم». به این ترتیب به خودش می بالد اما اگر موفق نشود، به خودش می گوید:« کار سختی بود» و توانمندی خود را زیرسوال نخواهد برد. علاوه بر آن از پذیرش بی قید و شرط والدین برخوردار خواهد بود.

یکی از ارکان اعتماد به نفس در کودکان«پذیرش» است. یکی از روش های مهم تقویت اعتماد به نفس، پذیرش کودکان و جدا کردن رفتار از هویت آنها در همه شرایط است. پذیرش یعنی خود کودک در هر حال پذیرفتنی و دوست داشتنی است و در مواردی بعضی از رفتارهایش آزاردهنده است. به عبارتی والدین باید به کودک بفهماند که «این کار یا رفتارت را دوست ندارم اما همیشه خودت را دوست دارم». «کار بد کردن» با «بد بودن» متفاوت است. به او بگویید:« تو پسر یا دختر خوبی هستی ولی این کار تو کار صحیحی نبود».

چه باید کرد؟

تشویق و تنبیه دو مقوله ای هستند که به شدت بر اعتماد به نفس تأثیر می گذارند و به کارگیری به جا و به موقع روش های تنبیه و تشویق در ایجاد اعتماد به نفس سالم نقش دارد. در انجام کارهای سخت،علاوه بر کمک کردن، فرزندان را مرحله به مرحله تشویق کرده و آنها را به پیروزی امیدوار کنید. در تنبیه کردن، تحقیر و سرزنش و بدخلقی جایی ندارد؛ زیرا اعتماد به نفس کودک را به شدت کاهش خواهد داد. روشهای تنبیهی وقتی مؤثر واقع می شوند که لحن فرد تنبیه کننده آرام و فاقد حس ترس باشد. تنبیه فرزندان مضطرب، اعتماد به نفس آنها را تخریب میکند.

دوست داشتن و عشق ورزیدن به کودک نیز نباید منوط و مشروط به اتفاقی باشد؛ مثلاً در مثال ما، اگر چه کار مثبت سارا، مستحق تشویق است، اما والدین در همه حال، حتی اگر فرزندشان موفق به انجام کاری نشد، باید او را دوست داشته باشند.

موقعیت دوم: نمره 18 را ببینید

مهرداد 10 ساله از امتحان ریاضی برمیگردد و می گوید 18 شده ام؟

واکنش مادر:

1-کی بیست شد؟

2-چرا 18 شدی؟

3-چی را ننوشتی؟

پاسخ درست کدام است؟

اعتماد به نفس یعنی نگاه به توانایی های یک انسان. واکنش مادر در مثال بالا نشان دهنده نگاه به ناتوانایی های کودک است. در واقع مادر 18 پاسخ درست فرزند خود را نادیده انگاشته است. بسیاری از والدین به دنبال تربیت کودکی همه چیز دان و همه چیز توان هستند. نه تنها نقاط قوت کودک خود را تشویق نمیکنند بلکه همواره نگاهی به  ناتوانی های کودک داشته و سعی در رفع نقاط ضعف دارند. هر کودکی دارای مشخصه منحصر به فرد خود بوده و نقاط ضعف و قوتی دارد. به طور یقین ما باید انتظار داشته باشیم که کودکانمان تا آنجا که می توانند تلاش کنند. در هر صورت چه آنان در کاری به راحتی موفق شوند یا به سختی در انجام آن موفق شوند، تشویق کارهایشان و تصدیق نقاط قوتشان برای آنان بسیار ضروری است.

چه باید کرد؟

به نقاط قوت کودکان تأکید کنید. اگر چه کودکان بااعتماد به نفس بالا از شکست دلسرد نمی شوند بلکه از موفقیت خود نیز لذت میبرند. حس موفقیت و غرور آنها، باعث اعتماد به نفس بیشتری شده تا در آینده بهتر بتوانند با مشکلات دست و پنجه نرم کنند. اگر چه همه کودکان به طور ذاتی ورزشکار، هنرمند یا محبوب نیستند اما هر کودکی به نوبه خود قدرت و توانایی خاص خود را دارد و شما به عنوان والدین او باید متوجه چنین نیرو و استعداد فرزندتان باشید؛ توجه نمائید تربیت، باغبانی است نه صنعتگری. (پاسخ شماره 3 درست است)

موقعیت سوم: متناسب با سن او

افسانه دختر کوچولوی 6 ساله ای است که در برخورد  با دیگران سلام نمیکند، چه باید کرد؟

1- اگر سلام کردن را یاد نگیری، دیگران تو را دوست نخواهند داشت.

2- چرا سلام نمی کنی، تنبیه ات می کنم.

3- سلام کردن برای بعضی از کودکان سخت است، یادت خواهم داد که سلام کردن برایت آسان شود.

کدام پاسخ درست است؟

مسئولیت هایی را به فرزندتان واگذار کنید که متناسب با سن و توانایی های آنها باشد. باید به این مسأله واقف باشید که کودک شما اکنون در چه مرحله ای است و توان کودک شما چقدر است؛ هم شما و هم کودک این نکته را باید بدانید که با بزرگ شدن کودک، هم مسئولیتشان بیشتر میشود هم امتیازاتشان افزایش خواهد یافت. بسیاری از والدین این کار را وارونه انجام میدهند؛ مثلاً به غلط امتیاز یک کودک 7ساله بیشتر از یک کودک 17 ساله است. یا مثلاً افسانه، دختر خجالتی 6 ساله ای که معمولاً والدینش او را برای سلام کردن به اقوام و دوستان وادار می کردند، اغلب خجالت می کشید خود را با موقعیت جدید وفق دهد و والدینش نمیتوانستند متوجه شوند که چرا او نمیتواند مؤدب تر باشد. آنها به او اخطار دادند که اگر سلام کردن را یاد نگیرد، دیگران او را دوست نخواهند داشت؛ اگر چه والدین افسانه فکر می کردند که با این کار به او کمک می کنند ولی آنها متوجه نبودند که کم رو بودن افسانه بخشی از خلق و خوی ذاتی اوست که نمیتواند به راحتی خود را در جامعه نشان دهد.

باید چه کار کرد؟

برای همدردی، خود را جای او گذاشته و فکر کنید که در مقابل شنیدن حرف هایی که به او می زنید، چه احساسی پیدا می کردید. اگر مادر افسانه به اندازه او خجالتی بود، اگر همسر و رئیس او می گفتند که در چشمان افراد نگاه کن و صحبت کن، چه احساسی داشت؟ برای همدردی بیشتر با افراد خجالتی بگویید:« سلام کردن برای بسیاری از کودکان، سخت و دشوار است. من روشی را که راه را برای تو آسان تر میکند انجام میدهم. شاید در ابتدا اگر با لبخند زدن شروع کنی بهتر باشد و با این کار خود را برای سلام کردن آماده میکنی». با استفاده از این روش، فرزندتان را امیدوار می کنید تا بتواند موقعیت خود را بهتر درک کند. (پاسخ شماره 3 درست است)

مؤلف: دکتر حسن کرباسی آرانی، نیمه اول سال 1393

راههای افزایش اعتماد به نفس در کودکان (1)

 (شماره114)

این پمفلت جهت آگاهی شماست و توزیع و تکثیر آن ممنوع می باشد.

پیشرو در فرهنگ پزشکی، اسلامی

کلینیک دکتر کرباسی

متخصص اعصاب و روان

مشکلات جنسی، اعتیاد

چهارراه/جنب بازار علی/پاساژ ولیعصر^(عج)

طبقه فوقانی واحد 2

تلفن: [phone] ـ 55456164-031

همراه: [phone]