دستور مصرف شربت تریاک (تنتوراپیوم)

دستور مصرف شربت تریاک (تنتوراپیوم)

از آنجائی که تریاک (اپیوم) بصورت کنترل شده و تحت نظر پزشک و در مراکز درمانی عرضه میگردد از تماس بیماران با شبکه قاچاق کاسته و عوارض اجتماعی، قضائی و اقتصادی وابستگی به مواد مخدر میکاهد. جایگزین نمودن مصرف مواد افیونی با ترکیبات داروئی باعث کاهش سودآوری عرضه مواد مخدر شده و از توسعه       شبکه های عرضه و قاچاق نیز می کاهد. این ترکیبات داروئی در برنامه های موفق با یارانه بالا و به قیمت اندک عرضه می گردند لذا افرادی که اعتیاد دارند برای تأمین نیاز خود به مواد مخدر مجبور به فعالیتهای  ضد اجتماعی جهت کسب درآمد نبوده و از عوارض اعتیاد کاسته می شود.
تنتور برای چه کسانی مناسب است:
با توجه به چند مرحله پژوهش های انجام شده در زمینه استفاده از تنتوراپیوم، نیمرخ نسبتاً جامعی از بیماران مستعد دریافت این درمان بدست آمده است. این نیمرخ در قالب:
•    موارد مصرف قطعی
•    موارد عدم مصرف قطعی
•    موارد ارجح مصرف
•    موارد با ترجیح عدم مصرف
قابل ارائه است.
موارد مصرف و عدم مصرف قطعی (Absolute indications and contraindications):
1- رضایت داوطلبانه و آگاهانه بیمار
تحت هر گونه شرایطی هیچ بیماری نباید بصورت اجباری چه از سوی مقامات قضایی و چه از جانب بستگان و نزدیکان بیمار، وارد درمان با تنتوراپیوم گردد. ورود کلیه بیماران باید آزادانه و آگاهانه صورت گیرد.
2- وابستگی به مواد افیونی
مصرف مواد افیونی در ایشان باید به حدی شدید باشد که از نظر ملاک های تشخیصی، مصداق وابستگی تلقی گردد.
3- وابستگی به مواد افیونی سنگین (hardcore)
بیمار علاوه بر آن که باید وابسته به مواد افیونی باشد، وابستگی وی بایستی به مواد افیونی سنگین باشد. فهرست مواد سنگین به قرار زیر است:
•    کراک هرویین
•    هرویین
•    شیره
•    تریاک
•    نورجزیک
•    مورفین غیرمجاز
•    متادون غیرمجاز
•    تمجزیک
وابستگان به مواد افیونی چون کدیین، دیفنوکسیلات، اکسی کدن، هیدروکدن، دی هیدروکدیین(DHC) بوپرنورفین زیر زبانی (غیر تزریقی) و ترامادول مجاز به استفاده از تنتور نیستند.
4- بیمارانی که دارای اختلالات شدید روانپزشکی هستند نباید در درمان با شربت تنتور قرار گیرند.
5- بیمارانی که دارای افکار خودکشی هستند یا درمانگر اقدام به خودکشی را محتمل میداند نباید در درمان با شربت تنتور قرار گیرند.
6- بیمارانی که دچار بیماری های عمده و فعال غیر روانی مانند بیماری پیشرفته کبدی، قلبی، ریوی، کلیوی، انواع بیماریهای نئوپلاسمیک، بیماریهای فعال اتوایمیون هستند موارد فوق، شرایط منع مطلق می باشند.
7- زنان باردار نباید در درمان با تنتوراپیوم قرار گیرند.
8- بیمارانی که از سایر درمان های اعتیاد پاسخ مطلوب نگرفته وکماکان به مصرف مواد ادامه میدهند کاندیدهای مناسبی جهت درمان با تنتوراپیوم هستند، در این باره می توان به موارد زیر اشاره کرد:
•    بیمار بیش از 2 بار اقدام به سم زدایی کرده اما هیچ گونه با پاکی نرسیده است.
•    بیمارانی که به واسطه تجارب قبلی، نگرش منفی به روش های پرهیز مدار داشته و از آن گریزانند.
•    بیمارانی که انگیزه پایین برای پرهیز دارند.
•    بیمارانی که عودهای قبلی آنان با عوارض شدیدی چون افسردگی و افکار خودکشی، خودزنی و پرخاشگری شدید، مسمومیت، مصرف ناگهانی و افراطی مواد مخدر همراه بوده و بیم تکرار اینگونه عوارض در صورت شکست مجدد سم زدایی می رود.
•    بیمارانی که در روش های اجتماع محور و یا جلسات خودیاری چون افرادی که اعتیاد دارند گمنام شرکت کرده اما بهبودی نداشته اند.
در جریان الگوی کاهش تدریجی نیز این مراحل به قرار زیر تعریف می شوند:
1.    مرحلۀ القاء
2.    مرحلۀ ثبات اولیه یا زودرس
3.    مرحلۀ کاهش تدریجی
مرحلۀ القاء: همانگونه که مشاهده می شود، صرف نظر از نوع الگوی درمانی (« درمان نگهدارنده» یا «کاهش تدریجی») این مرحله مشترک است. هدف از آن تبدیل مصرف ماده مخدر بیمار اعم از تریاک، شیره، هرویین، کراک یا سایر ترکیبات اوپیوئیدی به معادل فارماکولوژیک آن توسط تنتوراپیوم است. بعبارت دیگر بیمار به حدی تنتور دریافت دارد تا از نظر تجربه علایم محرومیت در حد مصرف ماده مخدر معمول خود باشد. این مرحله در درمان نگهدارنده با متادون هم وجود دارد اما از آنجا که تنتوراپیوم شباهت زیادتری به مواد معمول بیماران دارد گذر از آن مواد به تنتور راحت تر بوده و بیماران آنرا به سهولت تحمل می کنند. اساس آن بسیار ساده است. از بیمار درخواست میشود تا از شب قبل از شروع درمان مصرف مواد مخدر خود را متوقف نماید و از مصرف خودسر داروهای آرامبخش نیز پرهیز کند. بر این اساس بیمار صبح روز شروع درمان در صورت رعایت
عدم مصرف از شب قبل با علایم محرومیت مراجعه خواهد کرد. در این زمان جهت ایشان 10 سی سی تنتوراپیوم تجویز می گردد و 1 ساعت بعد بیمار مجدداً ارزیابی می شود. در صورت وجود علایم محرومیت تجویز              5 سی سی تنتور تکرار می گردد و 1 ساعت دیگر بیمار تحت نظر میماند. پروسه فوق یعنی تجویز  5 سی سی تنتور و بررسی مجدد بعد از یک ساعت آنقدر تکرار میگردد تا بیمار از علایم محرومیت عاری گردد.
در چنین حالتی تجویز تنتور متوقف شده و بیمار بعد از یک ساعت مراقبت از نظر بروز احتمالی عوارض جانبی، مرخص می گردد.
مرحلۀ ثبات اولیه یا زودرس: بعد از انتقال بیمار از ماده مخدر غیرمجاز به تنتور، لازم است بیمار مدتی بر روی تنتور تثبیت گردد. این امر حتی در صورتی که هدف درمان کاهش تدریجی و نه درمان نگهدارنده باشد، کماکان صادق است. در جریان آن علایم ترک و وسوسه بیماران تقلیل یافته و بیمار احساس رضایت از دوز خود خواهد داشت.
مرحلۀ ثبات اصلی یا پایدار: در الگوی درمان نگهدارنده بعد از سپری شدن مرحله ثبات اولیه بیمار وارد مرحله اصلی درمان نگهدارنده می شود. در جریان این مرحله دوز بیمار در حد ثابت نگه داشته می شود. باور بر این است که این دوره به بیمار کمک خواهد کرد تا به الگوی زندگی طبیعی بازگشته و آسیب های اعتیاد در وی تا حد امکان تقلیل یابد.  جهت موفقیت این امر همانطور که اشاره خواهد شد، نقش رواندرمانی و مشاوره بسیار برجستهبوده و براساس یافته های فعلی بدون مداخلات غیردارویی، شانس موفقیت بسیار اندک خواهد بود.
مرحلۀ جدا شدن از درمان نگهدارنده: در صورت بهره مندی صحیح از مداخلات غیردارویی و پایبندی به رژیم دارویی تنتور بسان سایر درمان های نگهدارنده، انتظار می رود بیماران بعد چندین ماه یا چند سال، به ثبات رفتاری رسیده و از نظر شاخص های روانی، اجتماعی، اقتصادی، شغلی، خانوادگی و قضایی به حد قابل قبول برسند. در چنین حالتی لازم است درمانگر با توافق بیمار به کاهش بسیار تدریجی دوز بیمار مبادرت نماید. این کاهش از پروتکل خاصی پیروی نمیکند و صرفاً براساس کاهش سپس ارزیابی سپس کاهش استوار است. عملاً توانایی و تمایل بیمار زمان جدا شدن را تعیین می کند.
مرحلۀ کاهش تدریجی: در الگوی کاهش تدریجی، بعد از مشخص گردیدن دوز روزانه و تنظیم نسبت دوز صبح به  عصر و سپری شدن مرحله ثبات اولیه که انتظار می رود بعد از ماه اول حاصل گردد، کاهش تدریجی آغاز می گردد. در جریان کاهش تدریجی هر ماه دوز بیمار به 80 درصد دوز ماه قبل می رسد. بعبارت دیگر هر ماه 20 درصد دوز ماه قبل کاسته می شود.
الگوی درمان نگهدارنده با هدف اولیه کاهش آسیب:
در این الگو یا روش، بیماران روزانه مقادیر ثابتی از شربت را مصرف می کنند و در جریان
 دوره درمانی میزان شربت بیماران کاهش نمی یابد. هدف از این الگو جایگزین سازی شربت تنتور با ماده مخدر غیرمجاز بیماران است.
الگوی کاهش تدریجی شربت تنتور با هدف قطع کامل و رسیدن به پرهیز:
در این الگو بیماران بعد از ثابت شدن بر روی شربت تنتور و کناره گیری از ماده مخدر مصرفی غیرمجاز طی مدت نسبتاً طولانی به عنوان مثال 6 تا 12 ماه به کاهش تدریجی و قطع کامل شربت اقدام می کنند.
قطع تدریجی احتمالاً از راه های زیر برای بیماران کمک کننده است:
1. از آنجائی که قطع و جدا شدن از ماده مخدر بسیار تدریجی است عملاً بسیاری از فواید
 «الگوی درمان نگهدارنده با مصرف اولیه کاهش آسیب» نیز برای آن متصور است.
2. قطع بسیار تدریجی با علائم کمتر محرومیت و ناراحتی ناشی از آن همراه است.
3. به نظر می رسد در فرآیند ترک اعتیاد آنچه از علایم محرومیت اهمیت بیشتری دارد علائم استرس عمومی است. بدین معنی که جدا شدن از یک رفتار اعتیادی با بروز یک واکنش استرس عمومی همراه است.
این سندرم فراگیر مرتبط با استرس نه تنها سلامت عمومی بیماران را به خطر می اندازد، بلکه با حساس سازی آنها به استرس، زمینه ساز عود نیز می گردد. در جریان ترک تدریجی این فرصت برای سیستم عصبی مرکزی فراهم می گردد تا به این تغییرات انطباق یافته و از شدت اثر آن بر عود کاسته شود.
4. قطع بسیار تدریجی به بیماران فرصت می دهد تا طی فرآیند جدا شدن از ماده مخدر خود (تنتوراپیوم) همزمان به ترمیم جنبه های خانوادگی، اقتصادی، اجتماعی و فردی زندگی خود اقدام نمایند. بسیاری بیماران طی ماههای اول الگوی قطع تدریجی تا حد قابل قبولی به محیط طبیعی و سالم خود باز می گردند و همزمان به اصلاح مشکلات اقتصادی و قانونی زندگی خود اقدام می کنند.
5. سرانجام عده ای از بیماران به پرهیز کامل (abstinence) از تمام مواد افیونی می رسند و زندگی بدون ماده مخدر را دنبال می کنند.
الگوی مرکب:
این الگو آمیزه ای از فرآیندهای فوق است بدین صورت که برای مدتی به عنوان مثال 3 تا 6 ماه دوز بیمار ثابت نگه داشته شده و بعد از آن قطع تدریجی 6 تا 12 ماهه آغاز می گردد. واضح است که این الگو مخلوطی از روشهای فوق بوده و فواید هر دو آنها را به همراه خواهد داشت.
شرایط نگهداری و توزیع:
شربت تنتوراپیوم را در شرایط متعارف نگهداشته و از نور خورشید، دمای بالا یا پائین دور نگهدارید. قبل از توزیع شربت تأکید میشود حتماً شیشه را به خوبی تکان دهید. مواردی مشاهده شده است که شربت بر اثر گذشت زمان ته نشین شده و غلظت آن از قسمت های مختلف تفاوت کرده است.
به گونه ای که برخی از بیماران ابراز داشته اند اثر و قدرت آن کاسته شده ولی عده ای دیگر به ناگاه اثر آن را بیش از دفعات قبل احساس کرده اند. مسئله ته نشینی و رسوب به جدار شیشه نکته ای مهم است که باید بدان توجه کرد: شربت قبل از توزیع به خوبی تکان داده شود.
به دلیل غلیظ بودن تنتور، سعی نکنید به کمک سرنگ و سوزن (مانند سرم تزریقی یا آمپول) آنرا از ظرف خارج سازید. توجه داشته باشید محتویات تنتور استریل نبوده و مطلقاً قابل تزریق نیست.
الگوهای درمان با OT (شربت تریاک)
الگوی درمان نگهدارنده با هدف اولیه کاهش آسیب
•    شربت تریاک مشکل قانونی ندارد
•    رابطه بیمار با دنیای جرم و جنایت قطع میشود
•    پزشک و روانشناس و مددکار...جایگزین افراد ناموجه میگردند
•    فرصت استثنایی برای درمان اساسی بیمار فراهم میشود
•    تریاک با کیفیت مناسب و درصد خلوص مشخص می باشد
•    اعتیاد تزریقی و مخاطرات آن همانند ایدز، هپاتیت از بین میروند
•    همه مواد مخدر (کراک، شیشه، ...) با تریاک معادل  سازی میشوند
•    جامعه به فرد معتاد به عنوان یک بیمار تحت درمان مینگرد
•    پس از مدتی دراکثر موارد بیماران داوطلب قطع کامل دارو میشوند
صد سانتیمترمکعب تنتور تریاک حاوی مواد زیر است:
1) ده گرم تریاک خالص (1 گرم مرفین)= 10%  
2) الکل 96 درصد معادل 20 سانتیمتر مکعب
3) مابقی آب مقطر خوراکی
55cc=IGM؛ 5/5 گرم تریاک خالص(5/0 گرم مرفین)= 10%
یک شیشه تریاک 250cc معادل 25 گرم تریاک ( 5 مثقال)و 50cc الکل و 200cc آب مقطر است.
نیمۀ اول سال1393؛ تدوین: دکتر حسن کرباسی
دستور مصرف شربت تریاک (9)
(تنتوراپیوم)
 
(شماره44)
این پمفلت جهت آگاهی شماست و توزیع و تکثیر آن ممنوع می باشد.
پیشرو در فرهنگ پزشکی و اسلامی
کلینیک دکتر کرباسی
متخصص اعصاب و روان
مشکلات جنسی، اعتیاد
چهارراه/جنب بازار علی/پاساژ ولیعصر(عج)
طبقه فوقانی واحد 2
تلفن: [phone] ـ 4456164-0361
همراه: [phone]