انسان باید اسرار خود، خانواده، دوستان و مملکتش را حفظ کند

فرهنگ > دین و اندیشه - شرح حدیثی از امام صادق(ع) درباره کتمان سرّ توسط آیت الله جوادی آملی

به گزارش خبرآنلاین، آیت الله جوادی آملی در یکی از جلسات درس اخلاق حدیثی را درباره «کتمان اسرار انسان ها» شرح کرده است. متن حدیث و شرح ایشان را در ادامه می خوانید.

«یکی از سنت های الهی کتمان اسرار و حقایق انسان ها است. روایتی از وجود مبارک امام صادق(ع) در رابطه با ویژگی های انسان مؤمن در تحف‌العقول هست که فرمودند: مؤمن وقتی مؤمن است که اگر گفت من بنده خدا هستم ببیند خدا چه گفته و سنت پروردگارش را انجام بدهد و همچنین سنتی از پیغمبر و امام نیز در او باشد.

کتمان سرّ یکی از وظایف مومنان است و سنت خدا این است که هر چند ﴿عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ﴾ است اما غیب و اسرارش، باعث نمی شود راز دیگران را برای همه بگوید ، لذا انسان هم باید راز و اسرار خود و مملکت را، اسرار خانواده و دوستان را حفظ کند و رازدار باشد چرا که کتمان غیب از کارهای خداست ﴿فَلاَ یُظْهِرُ عَلَی غَیْبِهِ أَحَداً﴾.

بنابراین انسان حق ندارد اسرار دوستش را برای دیگران بازگو کند و از اینجا معلوم می‌شود اسرار مهم را به طریق اُولی نمی‌توان منتقل کرد. این یکی از بیانات نورانی امام صادق(ع) است که فرمود: کتمان سرّ، یکی از وظایف اصلی مؤمنان است و باید به اخلاق الهی متخلق شد.

/6262

سفارش‌های جالب آیت‌الله صافی به همسران/ رابطه زن و مرد باید تعاملی و عاطفی باشد نه تجاری و خشک

فرهنگ > دین و اندیشه - خبرگزاری ایسنا نوشت:

۲۸ مهر، در روزشمار کشورمان به عنوان روز خانواده نامیده شده است. به همین مناسبت آیت‌الله صافی‌گلپایگانی، نصیحت‌های ارزشمندی درباره لزوم اتحاد و یگانگی زن و شوهر مسلمان بیان کرد.

متن این نوشتار این مرجع تقلید به شرح زیر است:

«مسأله تشکیل خانواده در اسلام، بسیار مورد تشویق و ترغیب است حتی آنهایی که در این امر کوتاهی کرده باشند، مورد مذمّت هستند. البته همه اینها برای این است که نقش خانواده در نظام تمدّن بشری خیلی مهم است. یعنی صرف نظر از این‌که بقاء نسل به تشکیل خانواده است، تمدّن درست و صحیح هم بر پایه خانواده سالم و متمدّن است.

رابطه تعاملی زن و شوهر نه معاهده تجاری و خشک

آیات شریفه قرآن راجع به رابطه زن و شوهر می‌فرماید: هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنّ؛ زن‌ها برای شما لباس و شما برای زن‌ها لباس هستید. در اینجا قرآن کریم، زن و مرد را به لباس تشبیه کرده است یعنی این‌که این‌ دو چنان با هم مرتبط و یگانه می‌شوند که نقایص هر کدام به واسطه دیگری پوشانده می‌شود.

تفاوت‌های مختلفی هم که در مواضع زن و شوهر وجود دارد اقتضاء تکوین این دو جنس است و در عالم تشریع و تأمین حقوق و نظام والای انسانی نیز همین فرق‌ها با ملاحظه این جهات تکوینی است که نه از آن چیزی می‌کاهد و نه بر این چیزی می‌افزاید، حتی مثل (الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَی النِّسَاء)(۱) که مربوط به زندگی عائلی و اداره خانواده است، مدیریت به مرد واگذار شده است که اگرچه مرد در اداره، صاحب اختیار است، اما تبعات و مسئولیت‌های سنگینی به او تحمیل شده که در واقع، مدیریت نیست، بلکه مسئولیت است؛ و این نظم و ترتیب در بین زن و شوهر مسلمان به طور خشک و رو در رویی با هم سامان نمی‌یابد، و مانند رابطه اداری یا تجاری دو نفر نیست، بلکه رابطه‌ای زنده و تعاملی عاطفی است.

بر اساس هدایت‌های وحیانی و قرآنی، مثل (وَ جَعَلَ بَینَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً)(۲) یا (هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ)(۳) بهترین و لذّت‌بخش‌ترین روابط بین دو همسر برقرار می‌شود که هر دو با هم، یک واحد مشترک المنافع می‌شوند؛ نه این، خود را از او جدا می‌بیند و نه او. زندگی عائله و مدیریت مرد تا آنجا حسّاس می‌شود که پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله می‌فرماید:

«الْمُؤْمِنُ یأْکُلُ بِشَهْوَةِ أَهْلِهِ‏ وَ الْمُنَافِقُ یأْکُلُ أَهْلُهُ بِشَهْوَتِهِ»(۴)

این دو همسر، در اسلام در هم فانی هستند و مصداق این شعر می‌شوند که:

ترسم ای فصّاد چون فصدم کنی * نیشتر ناگاه بر لیلی زنی

من کی ام لیلی و لیلی کیست؟ من * ما یکی روحیم اندر دو بدن

از نظر اسلام، روابط زن و مرد خیلی قداست دارد. کار زن در خانه و دوره حمل و ارتضاع همه دارای ثواب‌هایی است که برای هیچ‌کدام از عبادات ننوشته‌اند.

بین زن و مرد هر دو برای خدا باید اتحاد و پیوند باشد. باید خانواده‌ها بر اساس همین شکل بگیرد که به صورت یک کار شرعی و پرثواب که مورد قبول خداوند متعال است و خداوند به آن امر کرده است باشد. اگر این‌طور شد یگانگی به وجود می‌آید و زندگی شیرین می‌شود. سابق این‌طور بود که حتی وقتی شرایط اقتصادی سخت بود، زوجین همه این سختی‌ها را تحمّل می‌کردند و این تحمّل هم برایشان زحمت نداشت بلکه لذّت‌بخش بود.

شما آیات قرآن و روایاتی که ثواب‌ها و حسنات طرفین را ذکر ‌کرده‌اند ببینید، به طور مثال داریم که فرمودند: «الْکَادُّ عَلَی‏ عِیَالِهِ‏ کَالْمُجَاهِدِ فِی سَبِیلِ الله؛ کسی که برای زن و بچه‌اش زحمت می‌کشد مثل این است که در راه خدا جهاد می‌کند.»(۵) و زنی هم که در خانه برای تربیت اولاد و فرزندان خوب و صالح تلاش می‌کند همیشه در حال عبادت است.

نمونه‌ای از خانواده اسلامی

اگر بخواهم از این زندگانی، مثالی بگویم، نزدیکتر از پدر و مادر خودم مثالی ندارم. اگر فرصت بود و شرح روابط این دو همسر و فضیلت‌های بالایی را که در همسری و اشتراک منافع و در هم فانی‌شدن آنها را و روبروشدنشان را با مشکلات و دشواری‌ها و قداست بین آنها می‌نوشتم، همه درس بود و عرض مکتب.

هیچ وقت در دل، آنها گله‌ای از یکدیگر نداشتند؛ یک واحد کامل بودند. پدرم مجتهد و فقیه عالیقدر و مادرم فاضله عارفه اهل قرآن و حدیث و دعا، و در نظر همه اقوام و خویشان با مهابت و احترام خاص بود. معاش اقتصادی آنها بسیار مختصر و در حداقل بود که نمی‌خواهم بیشتر از این بنویسم که شاید حمل بر خودستایی شود.

اتمام مشکلات اقتصادی و کمبود امکاناتی که بود زندگی آنها در کمال لذّت و ابتهاج بود. والده‌ام می‌گفت: یک روزی سفره را که انداخته بودم وقتی بچّه‌ها آمدند و سر سفره نشستند که در سفره غذای کمی بود. به بچه‌ها گفتم که خیال می‌کنم سر سفره‌ای نشسته‌ایم که همه چیز در آن هست، ولی فهمیدم که پدر از این حرف ناراحت شد و اشک در چشمانش جمع شد. خجالت کشیدم و همیشه می‌گفت پشیمانم که این‌قدر هم اسباب ناراحتی پدرتان را فراهم کردم.

والدین حقیر در تربیت فرزند هم کاملاً مواظب بودند؛ هم والد اهتمام داشتند و هم والده‌مان. اصلاً اخلاقشان خودش تربیت بود. وقتی پدر و مادری متخلّق به اخلاق اسلامی باشند اولاد خوب تربیت می‌شوند.

غرض اینکه زن و شوهر مسلمان اگر چه به ظاهر دو فردند، ولی با هم، چنان پیوسته می‌شوند که یک واحد می‌شوند؛ شریک زندگی در منفعت و مصلحت که واقعاً توصیف آن با قلم دشوار است.

۱. نساء، آیه ۳۴.

۲. روم، آیه ۲۱.

۳. بقره، آیه ۱۸۷.

۴. کافی، جلد ۴، بَابُ کِفَایَةِ الْعِیَالِ وَ التَّوَسُّعِ عَلَیْهِمْ، حدیث ۶.‏

۵. کافی، جلد ‏۵، باب من کد علی عیاله، حدیث ۱.»

/6262